Báo cáo đánh giá toàn cầu Ủy ban Liên chính phủ về Đa dạng sinh học và Dịch vụ Hệ sinh thái (IBPES) năm 2019 cho biết khoảng 1 triệu loài động thực vật đang bị đe dọa tuyệt chủng với tốc độ gấp nhiều lần so với lịch sử tiến hóa của sinh giới. So với thời điểm đầu thế kỷ 19, khoảng 20% các loài động thực vật trên cạn đã biến mất. Các con số thống kê cho thấy bức tranh tiêu cực về tương lai của đa dạng sinh học trên trái đất. Bi quan hơn, nhiều người cho rằng chúng ta đang ở trong đợt tuyệt chủng lần thứ 6, tuy nhiên khác với 5 đợt tuyệt chủng trước đây đều do các nguyên nhân tự nhiên, lần tuyệt chủng này có nguyên nhân chính là do tác động mãnh liệt của loài người.
Việt Nam chúng ta cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Hai nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học là mất sinh cảnh sống và nạn săn bắt, buôn bán và tiêu thụ các loài động thực vật hoang dã. Quy mô dân số của Việt Nam đang dần tiến đến con số 100 triệu người là sức ép rất lớn lên các hệ sinh thái – nơi cung cấp các nguồn sống cho con người. Bên cạnh đó, thói quen lạm dụng thiên nhiên, sử dụng các loài động thực vật hoang dã phục vụ nhu cầu cuộc sống đã ăn sâu trong văn hóa chúng ta từ lâu đời. Các loài động thực vật hoang dã đã và đang bị khai thác cạn kiệt. Trong những năm gần đây, khi đời sống kinh tế được nâng cao, Việt Nam thậm chí đang được cho là điểm đến của nhiều sản phẩm động vật hoang dã như ngà voi, sừng tê giác, tê tê,… từ nhiều nơi trên thế giới để phục vụ nhu cầu của tầng lớp nhà giàu mới nổi.
Trong khi đó, con người và các loài động thực vật hoang dã về bản chất đều chỉ là một phần của hệ sinh thái. Sự suy giảm và biến mất của bất cứ loài nào trong hệ sinh thái cũng có tác động qua lại đến các loài khác và toàn bộ hệ sinh thái. Đây chính là điều mà con người cần nhận thức, thay vì cho rằng mình là chủ thể đứng trên các loài khác và có quyền tàn sát và hủy diệt các loài để phục vụ nhu cầu ích kỷ của mình. Trước những biến cố lớn của tự nhiên như chúng ta chứng kiến trong thời gian gần đây, con người nên học được những bài học thích đáng về cách ứng xử của chúng ta với tự nhiên: bảo tồn, giữ gìn các hệ sinh thái tự nhiên và bảo vệ các loài động thực vật hoang dã để duy trì đa dạng sinh học.
Năm 2020 là một năm Việt Nam chứng kiến nhiều biến cố thiên tai, gây thiệt hại nặng nề về người và của. Một trong những nguyên nhân được cho là do chúng ta đã làm mất khả năng phòng hộ của các hệ sinh thái tự nhiên. Ngày động thực vật hoang dã thế giới năm nay có chủ đề Forests and Livelihoods: Sustaining People and Planet (Rừng và sinh kế: Nuôi sống con người và hành tinh), vì vậy chúng tôi muốn gửi đi thông điệp về sự khẩn cấp phải bảo vệ những cánh rừng và các hệ sinh thái tự nhiên còn sót lại trên đất nước Việt Nam. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng mong muốn Chính phủ tăng cường hơn nữa việc thực thi pháp luật bảo vệ các loài động thực vật hoang dã để các khu rừng không trở thành những khu “rừng lặng”. Thiên nhiên có thể tồn tại không cần con người chúng ta. Nhưng chúng ta cần thiên nhiên để tồn tại!
| Từ năm 2013 Đại hội đồng Liên hợp quốc (UNGA) lựa chọn 3/3 hàng năm là ngày Động thực vật hoang dã thế giới nhằm nâng cao nhận thức về các loài động thực vật hoang dã trên thế giới. Từ đó đến nay, ngày này đã trở thành sự kiện thường niên quan trọng nhất trên toàn cầu dành riêng cho động thực vật hoang dã. Chủ đề của ngày Động thực vật hoang dã thế giới năm nay là “Rừng và Sinh kế: Nuôi sống Con người và Hành tinh” nhằm tôn vinh vai trò trung tâm của rừng, các loài sinh vật rừng và các dịch vụ hệ sinh thái trong việc duy trì sinh kế của hàng trăm triệu người trên toàn cầu, đặc biệt là các cộng đồng bản địa và địa phương có mối quan hệ lịch sử với rừng. |
