ThienNhien.Net – Chính phủ của Liên Đoàn Quốc Gia vì Dân Chủ nhậm chức vào đầu tháng 4 tới dự định sẽ xét lại một số dự án của Trung Quốc ở Miến Điện, trong đó có dự án đập thủy điện gây nhiều tranh cãi.
Hình vẽ phối cảnh đập thủy điện Myitsone ở bang Kachin (Ảnh: Wikipedia)
Cho tới nay, Trung Quốc vẫn là đối là đối tác thương mại hàng đầu của Myanmar và quan hệ rất tế nhị với Bắc Kinh sẽ là một trong những thách đố quan trọng đối với chính phủ mới của bà Aung San Suu Kyi.
Hiện giờ, cựu lãnh đạo đối lập và Liên Đoàn Quốc Gia vì Dân Chủ chưa nói rõ về các chính sách của họ, nhưng ông Hantha Myint, người đứng đầu ủy ban kinh tế của đảng này, trả lời AFP hôm 09/03/2016 tại Rangoon, cho biết là chính phủ mới sẽ xét lại dự án đập thủy điện trị giá hàng tỷ đôla Myitsone ở bang Kachin, miền bắc Myanmar.
Nguyên là một kỹ sư, ông Hantha Myint nêu lên mối lo ngại là đập thủy điện này được xây ở khu vực có nguy cơ động đất. Nhưng ông cho rằng có thể tìm ra một giải pháp thỏa hiệp, tức là nếu chính phủ mới từ chối cho xây đập ở Myitsone, thì có thể xây đập khác ở thượng nguồn.
Vào năm 2011, trước những chỉ trích của công luận về tác hại của dự án này lên môi trường và các cộng đồng dân cư, tổng thống Thein Sein đã ra lệnh tạm dừng công trình xây đập Myitsone. Bây giờ, phía Trung Quốc đang trông chờ chính phủ mới sẽ cho khởi động trở lại công trình này.
Ngoài dự án đập thủy điện Mytisone, một thách đố khác cũng đang chờ đón chính phủ mới của bà Aung San Suu Kyi, đó là dự án mỏ đồng ở Letpadaung, miền trung Myanmar. Đây là dự án liên doanh giữa công ty Vạn Bảo (Wanbao) của Trung Quốc với một công ty của quân đội Myanmar.
Mỏ đồng này đã trở thành một biểu tượng đấu tranh kể từ sau vụ đàn áp biểu tình năm 2012, khi lực lượng an ninh Myanmar dùng đạn có chứa chất phospore trắng, một chất cực kỳ độc hại, bắn vào những người dân địa phương phản đối dự án.
Vào giữa tháng trước, một phát ngôn viên của Vạn Bảo đã tuyên bố là, cho dù vẫn có người dân địa phương phản đối, công ty này sẽ bắt đầu khai thác đồng ở mỏ Letpadaung vào tháng 5, sau khi Liên Đoàn Quốc Gia vì Dân Chủ lên cầm quyền. Phát ngôn viên này tỏ ý hy vọng là chính phủ mới sẽ ủng hộ công ty của họ.
Sau vụ đàn áp biểu tình năm 2012 ở mỏ đồng Letpadaung, bà Aung San Suu Kyi, lúc đó là lãnh đạo nhóm nghị sĩ đối lập ở Quốc hội, đã đứng đầu ủy ban điều tra về vụ này. Báo cáo kết quả điều tra đã bật đèn xanh cho mỏ đồng tiếp tục hoạt động, gây phẫn nộ cho người dân địa phương và các nhà hoạt động. Tuy vậy, báo cáo này cũng đưa ra một số đề nghị để giảm thiểu những tác hại của dự án mỏ đồng lên các cộng đồng dân cư.
Tổ chức Ân xá Quốc tế vẫn chỉ trích dự án mỏ đồng Letpadaung như là biểu tượng của thời kỳ mà chính quyền quân sự tha hồ trưng thu đất đai, phá hoại môi trường và đàn áp dã man người biểu tình.
Bên cạnh việc xét lại các dự án của Trung Quốc, chính phủ của bà Aung San Suu Kyi còn phải tìm cách xóa bỏ dần những ưu đãi mà các công ty của quân đội Myanmar vẫn được hưởng.
Nhưng cũng như đối với Bắc Kinh, bà Aung San Suu Kyi sẽ phải rất khéo léo trong mối quan hệ với phe quân sự, mà trong suốt nhiều năm vẫn là đối tác trực tiếp của các công ty Trung Quốc. Quân đội hiện vẫn còn thế lực rất mạnh, nắm trong nhiều công ty và vẫn còn giữ một số quyền quan trọng trên chính trường Myanmar.
