Quảng Nam: Nơi đâu có vàng, nơi đó gian nan và nghèo khó – Kỳ 2

Kỳ 2: Bát nháo vì vàng

ThienNhien.Net – Chúng tôi tới xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh, Quảng Nam vào một ngày nắng chói chang, tận mắt chứng kiến tình trạng khai thác vàng trái phép diễn ra rất rầm rộ. Nhiều núi, đồi bị vàng tặc băm nát, nham nhở.

Truy quét vàng tặc tại mỏ vàng Bồng Miêu (Ảnh: Đại Đoàn Kết)
Truy quét vàng tặc tại mỏ vàng Bồng Miêu (Ảnh: Đại Đoàn Kết)

Chỉ cần tới trung tâm xã Tam Lãnh cũng đã có thể nhìn thấy cả khu vực núi Kẽm thuộc thôn Bồng Miêu như một công trường khai thác. Hàng chục cái chòi được che bạt màu xanh nằm san sát phủ xanh cả một khu vực rừng rộng lớn. Chúng tôi ngược vào khu vực núi Kẽm, mới đến chân núi đã nghe tiếng máy nổ xay đất, đá ầm vang, những phu vàng đang hối hả với công việc đào hầm khai thác quặng.

Sát chân núi là hàng chục chòi tre được che phủ bạt xanh, trong đó có những lều trại chứa thức ăn, bếp còn đỏ lửa. Có những lều còn thấy cả phụ nữ và trẻ em. Ông Bùi Quang Minh, Chủ tịch xã Tam Lãnh cũng xác nhận, vàng tặc không chỉ là người địa phương mà còn là dân tứ xứ, họ đem theo cả gia đình, trong đó có trẻ em và phụ nữ. Nguyên một quả đồi bị vàng tặc băm nát nham nhở để lấy quặng xay khai thác vàng.

Anh Nguyễn Văn Năm, người dân địa phương trần tình: “Gia đình tôi đất ruộng, đất vườn quá ít không đủ sống chỉ còn có cách đi mót vàng. Biết sai, biết nguy hiểm đó nhưng người ta tứ xứ đổ về đây làm được thì mình cũng làm để kiếm đồng lo cho gia đình”. Còn anh Nguyễn Văn Quang đến từ địa phương khác thì cho rằng: “Tôi nghe nói Công ty vàng Bồng Miêu đóng cửa, người dân Tam Lãnh khai thác quặng trúng vàng đậm nên cũng rủ anh em từ xã Tam Đại, huyện Phú Ninh chung tiền mua lương thực, vật dụng đến đây đào đãi, nhưng hơn tuần rồi chưa thấy được gì, lại phải chạy trốn lực lượng truy quét. Cũng không dễ chi mần ra vàng, anh ơi!”

Không chỉ khu vực núi Kẽm, mà vàng tặc ở đây tung hoành khắp chốn. Đáng lo ngại sau khi Công ty vàng Bồng Miêu tuyên bố đóng cửa phu vàng tứ xứ đổ về đây, họ ăn ở ngay trong các hầm lò để khai thác quặng vàng. Ông Nguyễn Văn Thanh, Trưởng Công an xã Tam Lãnh cho biết, rầm rộ nhất là khai thác vàng trái phép tại khu vực nũi Kẽm, AD đến Lò 10 thuộc thôn Bồng Miêu và các vùng giáp ranh.

Chúng tôi cũng đã đến khu giáp ranh giữa xã Tam Lãnh và xã Tiên Lập, huyện Tiên Phước. Lội qua phía bên kia bờ sông Quế Phương, trước mắt chúng tôi là một khu đất rộng lớn bị bới nát, nước sông vàng đục. Những chiếc xe múc trọng tải lớn đang múc đất, đá đổ lên dàn bồn lọc, còn những chiếc máy nổ đang hoạt động hết công suất để hút nước lên dàn. Phía trên là những người đàn ông dùng vòi xịt nước vào đất, đá để lọc vàng. Họ nhìn chúng tôi bằng những anh mắt không thiện cảm.

Ông Bùi Quang Minh, Chủ tịch UBND xã Tam lãnh cho biết: Người dân khai thác vàng trái phép ở đây có từ lâu rồi, rất khó dẹp triệt để. Ở đây có một bộ phận người dân trong xã sống bằng nghề mót vàng, kể cả trước khi Công ty vàng Bồng Miêu chính thức hoạt động. Do ít ruộng, ít đất vườn, họ cứ bám vào mỏ vàng khai thác quặng vàng để mưu sinh. Do đó, sau khi công ty này đi vào hoạt động đã nảy sinh mâu thuẫn giữa một bộ phận dân trong xã với công ty. Đã từng xảy ra hành động cướp quặng vàng. Gần đây tình hình trở nên phức tạp hơn, cơ quan chức năng của huyện tổ chức nhiều đợt truy quét, tịch thu nhiều trang thiết bị, máy móc nhưng nạn vàng tặc vẫn tái diễn.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thanh, Trưởng Công an xã Tam Lãnh cho biết, tuy đã rất cố gắng truy quét, đẩy đuổi nhưng do núi rừng và nhiều hầm lò nên khi đoàn lên đến đỉnh núi thì vàng tặc lẩn trốn trong hầm hay vào rừng sâu. Lực lượng mỏng nên anh em không thể bám trụ lâu dài, sau khi rú về thì họ lại tiếp tục khai thác vàng trái phép. Theo ông Thanh, từ đầu năm đến nay công an xã Tam Lãnh phối hợp với Đồn công an Tam Lãnh đã tiến hành tiêu hủy 14 máy nổ, 5 cối nghiền đá thu hàng chục khối xái quặng; khu vực AD đến Lò 10 và các khu vực khai thác đã phát hiện phá hủy 65 thòn hóa chất, 15 máy nổ, 19 cối xay đá, 17 cối đập đá, 5 lán trại, 5 tạ vôi, 62m3 xái quặng,…Quyết liệt là như vậy, nhưng vàng trái phép vẫn sẵn sàng đầu tư sắm lại dụng cụ để khai thác vàng.

Tại Quảng Nam không chỉ ở Bồng Miêu, Tam Lãnh mà ở hầu hết các vùng miền núi, nơi đâu có vàng sa khoáng hay có quặng vàng là ở đó có vàng tặc. Rất nhiều lần, đích thân Chủ tịch tỉnh ra lệnh phải quyết liệt hơn với nạn vàng tặc, nhưng sau những đợt truy quét thì đâu lại vào đấy.