Ngày 10/5, tại Hà Nội, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam đã tổ chức công bố Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) năm 2021.
Chỉ số ‘kiểm soát tham nhũng khu vực công’ giảm
Kết quả khảo sát PAPI năm 2021, năm Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch, cho thấy mối quan tâm về sức khỏe của người dân nổi lên, với tỉ lệ quan ngại về y tế và bảo hiểm y tế tăng mạnh từ 2% lên 23% chỉ trong hai năm, bên cạnh quan ngại về tăng trưởng kinh tế và việc làm, trong khi đó, mối quan ngại về ô nhiễm môi trường giảm nhẹ.
Lần đầu tiên sau gần một thập niên tăng lên từng năm, sự lạc quan của người dân với tình hình kinh tế hộ gia đình giảm xuống. Tỉ lệ người trả lời cho biết họ bị mất việc làm và thu nhập tăng 10% vào năm 2021 so với năm 2020.
Trong khi đó, tỉ lệ người dân cho biết họ hoặc người thân trong gia đình phải “chung chi” để được chăm sóc tốt hơn tại bệnh viện công tuyến huyện tăng nhẹ. Đáng chú ý, điểm chỉ số nội dung “Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công” lần đầu tiên giảm sút kể từ năm 2016 khi chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt bắt đầu.
Điểm chỉ số nội dung “Trách nhiệm giải trình với người dân” năm 2021 giảm mạnh so với năm 2019 và 2020. Bên cạnh đó, việc thực hiện giãn cách xã hội yêu cầu nhiều hoạt động phải chuyển sang trực tuyến, nhưng tỉ lệ sử dụng dịch vụ công điện tử qua các cổng dịch vụ công trực tuyến của các cấp chính quyền còn rất thấp, phản ánh phần nào hạn chế trong hiệu quả quản trị điện tử năm 2021.
Chuẩn bị các kịch bản ứng phó với những thách thức trong tương lai
Về những mặt được cải thiện, người dân cho biết cơ sở hạ tầng căn bản như nước sạch và vệ sinh môi trường tốt hơn, tỉ lệ người dân và hộ dân bị trộm cướp ở địa bàn dân cư thấp hơn.
Đánh giá về chất lượng giáo dục tiểu học công lập tăng trở lại sau khi sụt giảm bất thường vào năm 2020 khi các trường chưa kịp chuẩn bị để đối phó với những thách thức do dịch COVID-19 gây ra. Năm 2021, hơn 60% số người được hỏi trên toàn quốc cho biết trường học của con em họ được trang bị trang thiết bị công nghệ thông tin, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học trực tuyến. Tuy nhiên, tỉ lệ này còn thấp ở các tỉnh miền núi hoặc các tỉnh nghèo.
“Những phát hiện từ Báo cáo PAPI 2021 được công bố ngày hôm nay có ý nghĩa quan trọng giúp chúng ta hiểu được tác động của đại dịch COVID-19 tới hiệu quả quản trị công có sự tham gia của người dân. Điều này giúp chính quyền các cấp chuẩn bị các kịch bản ứng phó với những thách thức kinh tế và sức khỏe tương tự có thể xảy ra trong tương lai,” bà Caitlin Wiesen, Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam phát biểu.
Bà Cherie Russell, Tham tán phát triển, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam nhìn nhận, khảo sát PAPI đóng vai trò quan trọng tại Việt Nam, giúp chính quyền các cấp cải thiện việc ra quyết định, hoạch định chính sách và cung cấp dịch vụ công cho người dân dựa trên cơ sở dữ liệu tin cậy về trải nghiệm của người dân. Trong bối cảnh Việt Nam mong muốn trở thành nước có thu nhập trung bình thì việc chính quyền các cấp hiểu được mong muốn của người dân, kịp thời chuyển đổi và cải thiện đường lối chính sách dựa trên các phản hồi của người dân là vô cùng quan trọng.
30 tỉnh, thành phố đã cải thiện hiệu quả cung ứng dịch vụ công
Năm 2021, PAPI có số lượng phỏng vấn trực tiếp cao nhất từ trước tới nay, với 15.833 người trả lời từ khắp 63 tỉnh, thành phố. Dựa trên nghiên cứu thí điểm thành công năm 2020, PAPI tiếp tục mở rộng nghiên cứu khả năng tiếp cận của người di cư đối với quản trị tốt và các dịch vụ công chất lượng ở những tỉnh, thành phố họ chuyển tới tạm trú.
PAPI năm 2021 cũng đã phỏng vấn 1.042 người tạm trú ở 12 tỉnh, thành phố có tỉ suất nhập cư nội địa ròng dương. Kết quả khảo sát cho thấy đại dịch COVID-19 đã làm trầm trọng thêm những thách thức trong tiếp cận quản trị công hiệu quả đối với cả người dân tạm trú và người dân thường trú ở các tỉnh tiếp nhận nhiều người dân di cư.
Phát biểu tại hội nghị công bố, ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam nhận định: “Chỉ số PAPI đã hỗ trợ thúc đẩy trách nhiệm giải trình với người dân của các cấp chính quyền, đóng góp vào quá trình đổi mới và sáng tạo trong khu vực công vì mục tiêu “dân hưởng lợi” ngoài những mục tiêu “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đây cũng là tinh thần của dự án Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở sẽ được thảo luận tại Quốc hội.”
So với kết quả của năm 2020, 30 tỉnh, thành phố đã cải thiện hiệu quả hoạt động trong cung ứng dịch vụ công, quản trị môi trường, và quản trị điện tử. Tuy nhiên, 30 tỉnh, thành phố có sự sụt giảm về điểm ở các chỉ số nội dung “Tham gia của người dân ở cấp cơ sở”, “công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương”, “trách nhiệm giải trình với người dân”, “kiểm soát tham nhũng trong khu vực công”. Nhiều tỉnh, thành phố trong nhóm dẫn đầu tập trung ở khu vực phía bắc. Ngược lại, phần lớn các tỉnh khu vực Tây Nguyên, Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long thuộc nhóm trung bình thấp.
