Phú Yên: Tác động của thủy điện đến dân cư và môi trường

ThienNhien.Net – Thủy điện sông Ba Hạ được khởi công xây dựng vào ngày 18/04/2004 và dự kiến chính thức phát điện vào tháng 03/2009. Đây là công trình thủy điện vào loại lớn nhất miền trung với công suất thiết kế 220 MW, sản lượng điện trung bình 825 triệu Kwh/năm và tổng mức đầu tư 4.275 tỷ đồng. Công trình khi đi vào hoạt động sẽ đóng góp lớn cho sự phát triển kinh tế của địa phương và đất nước. Tuy nhiên, tác động của nó đến con người và môi trường cũng không hề nhỏ, nhất là ở những khu vực bị nhấn chìm trở thành hồ chứa.

Điển hình ở xã Ea Lâm (Sông Hinh, Phú Yên), nơi có 2.047 người dân tộc Ê đê (chiếm 89% dân số xã, tính đến tháng 07/2007) sinh sống chủ yếu bằng nghề trồng trọt (lúa, ngô) và chăn thả (bò, lợn). Khi nước dâng trở thành hồ chứa, người dân đã bị mất tới 61% diện tích đất, và với cách sản xuất như trên thì thu nhập của họ đã giảm đến 61%.

 thuy dien Ba Ha
Mảnh đất mới cày chưa kịp trồng đã phải bỏ vì nước ngập, chỉ hơn 1 tháng sau khi hồ chứa tích nước giai đoạn 2.
 dong co
Đồng cỏ đã bị nhấn chìm trong nước – một phần thức ăn của bò đã mất.

Mặc dù đã được nhận tiện đền bù nhưng trước mắt họ vẫn là một tương lai mịt mù. Xưa nay luôn sống nhờ nương rẫy, giờ đất không còn đủ để trồng trọt, cỏ không còn đủ để bò ăn, một phương thức hay sinh kế mới chưa nhen nhóm, họ sẽ sống như thế nào?

Ngoài ảnh hưởng đến người dân, những tác động đến môi trường cũng vô cùng nghiêm trọng. Một hệ sinh thái hoàn toàn biến mất, cây cỏ chết dần mòn trong nước, muôn thú – côn trùng không còn đất ở, chim không còn chỗ đậu, chỉ có cá là nhiều nhưng rồi cũng sẽ ít đi sau 3 – 4 năm.  Đặc biệt, đây còn là nơi duy nhất ở Việt Nam có một quần thể cá sấu Xiêm Crocodylus siamensis đang sống hoang dã. Tuy nhiên, sự sinh tồn của loài này cũng đang bị đe dọa vì sinh cảnh đang bị mất. Đây thật sự là một điều đáng lo ngại.

Một lần nữa, bài toán kinh tế với sự đánh đổi môi trường lại đặt ra. Thiết nghĩ, chúng ta cần một cái nhìn khách quan và khoa học hơn nữa cho những dự án thủy điện trong tương lai.