Cơ quan điều tra môi trường quốc tế (EIA) vừa công bố báo cáo “Smoke and Mirrors – China’s complicity in the global illegal pangolin trade” (Tạm dịch: Hỏa mù – Trung Quốc đồng lõa với nạn buôn lậu tê tê toàn cầu) cho thấy Trung Quốc vẫn tiếp tục cho phép sử dụng vảy tê tê để làm thuốc dù đã hứa dẹp bỏ nạn buôn lậu loài này.
Bốn tháng trước, truyền thông Trung Quốc loan tin rằng vảy tê tê đã bị loại bỏ khỏi danh mục được sử dụng trong y học cổ truyền nước này. Nhưng nghiên cứu của EIA cho thấy điều ngược lại.
Cuộc khảo sát về tê tê do EIA tiến hành năm 2020 xác minh được rằng:
• 221 công ty được cấp phép bán các sản phẩm có chứa vảy tê tê;
• 56 công ty khá tích cực quảng cáo trực tuyến các sản phẩm y học có chứa vảy tê tê;
• 64 sản phẩm có liệt kê thành phần là vảy tê tê vẫn được quảng cáo trên trang web của nhà sản xuất;
• 6 sản phẩn hiện được bán công khai trên các trang thương mại điện tử như Taobao hoặc Tmall.
Một trong những công ty được xác định là công ty chuyên sản xuất dược phẩm cổ truyền (TCM) lớn nhất Trung Quốc là Bắc Kinh Đồng Nhân Đường có chi nhánh khắp thế giới và trong danh sách cổ đông có cả các quỹ đầu tư từ Mỹ và châu Âu.
Chris Hamley, chuyên gia chiến dịch về tê tê thuộc EIA cho biết: “Trong lúc mối lo ngại ngày càng tăng về vai trò của buôn bán động vật hoang dã gây ra đại dịch Covid-19, nếu chính phủ Trung Quốc chấm dứt việc sử dụng hợp pháp vảy tê tê thay vì cho phép ngành kinh doanh trị giá nhiều tỷ đô la này tiếp diễn thì rất tốt”.
“Chính phủ Trung Quốc tuyên bố rằng vảy tê tê làm thuốc là từ một kho dự trữ quốc gia nhưng kho này lại bí mật và hình như không bao giờ cạn. Nhu cầu đang được nạn buôn lậu đáp ứng ở khắp châu Á và châu Phi, phần lớn các lô hàng vảy tê tê bị bắt giữ trong các vụ buôn lậu là hướng đến Trung Quốc.
“Mở cửa cho TCM khai thác tê tê, chính phủ Trung Quốc tự làm suy yếu đi nỗ lực quốc tế để chấm dứt cơn khủng hoảng tê tê trên toàn cầu và tiếp tay cho tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia”.
Đầu năm nay, EIA cảnh báo vảy tê tê dù bị loại khỏi dược điển 2020 – sách tham khảo về y học cổ truyền cả Trung Quốc và phương Tây nhưng vẫn hiện diện trong một số phương thuốc bí truyền.
Cuộc điều tra của EIA cũng phát hiện vảy tê tê “sơ chế” bị loại khỏi danh mục các sản phẩm được Bảo hiểm nhà nước chi trả năm 2019 nhưng thực ra một phương thuốc bí truyền – Uy linh cốt thứ cao – vẫn được đưa thêm vào danh mục, và bảo hiểm tiếp tục trả tiền cho 4 phương thuốc bí truyền khác có thành phần là vảy tê tê hiện diện trong danh mục năm 2017.
“Trung Quốc cần lập tức sửa Luật bảo vệ động vật hoang dã để cấm hoàn toàn việc buôn bán hoặc sở hữu, kể cả để làm thuốc, mọi bộ phận và sản phẩm từ tê tê cũng như những loài nguy cấp trên toàn cầu, dù cho có nguồn gốc nhân nuôi”, Hamley cho hay.
EIA yêu cầu các cổ đông xem xét lại việc đầu tư vào những công ty được nêu tên trong báo cáo và thoái vốn trong trường hợp những công ty này không chấm dứt sử dụng và bán tê tê cũng như các loài nguy cấp.
Nhật Anh (Theo EIA)
