Dự án kênh thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang (Hà Tĩnh): Băm nát “mặt tiền” tỉnh lộ 5A

ThienNhien.Net – Dọc trục đường tỉnh lộ 5A đi qua xã Đức Bồng, huyện Vũ Quang(Hà Tĩnh) có tổng chiều dài khoảng 3 km, đếm sơ qua  gần chục quả đồi đã bị “băm nát” lấy đất san lấp thi công kênh mương thuộc đại dự án Thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang, trong đó nhiều điểm phát hiện có dấu hiệu trái phép nhưng không được xử lý.

“Mặt tiền” tỉnh lộ bị băm nát do khai thác đất

Dọc đường lên thị trấn Vũ Quang (Hà Tĩnh) có thể nhìn thấy tất cả khu vực đồi núi nằm mép đường TL5A, thuộc địa phận xã Đức Bồng đã bị đào bới đến mức độ nào, cạnh bên là hệ thống công trình kênh mương thuộc dự án Thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang đang thi công. Có đến cả chục ngọn đồi, khu vườn của người dân bị đào bới nham nhở để phục vụ công trình, sau khai thác nay chỉ còn lại những hố sâu, vách đất dựng đứng… tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho người và gia súc.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa – Phó Trưởng phòng TN&MT huyện Vũ Quang không giấu được bức xúc trước thái độ bất hợp tác của đơn vị thi công, cho biết: “Dọc tuyến tỉnh lộ 5A đi qua xã Đức Bồng và thị trấn Vũ Quang có 5 điểm được phép khai thác bãi đất vật liệu phục san lấp mặt bằng hệ thống kênh Thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang, do năm nhà thầu thi công. Ngoài việc khai thác không đúng với quy trình khai thác khoáng sản, hoạt động tại điểm mỏ như phản ánh thì đơn vị thi công còn tự ý khai thác đất tại các vườn nhà dân khi chưa được sự đồng ý của các cơ quan chức năng…”.  Cơ quan chức năng của huyện Vũ Quang đã nhiều lần nhắc nhở, lập biên bản vi phạm nhưng đơn vị thi công không hợp tác khắc phục, ông Nguyễn Trọng Nghĩa cho biết thêm.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Chủ tịch UBND xã Đức Bồng cũng xác nhận: Xã Đức Bồng có bốn điểm được tỉnh quy hoạch lấy đất san lấp phục vụ dự án(2 điểm thuộc thôn 8, hai điểm thuộc thôn 4) nằm sát mặt đường tỉnh lộ 5A, với tổng diện tích 16,5 héc ta. Thế nhưng, đơn vị thi công vẫn hoạt động tự tung, tự tác, khai thác cả đất không nằm trong quy hoạch, tiện ở đâu thì lấy ở đó mà không cần kiểm tra chất đất đã đạt tiêu chuẩn đã được phê duyệt của chủ đầu tư hay chưa.

Theo ông Hùng, mặc dù địa phương thông báo có tới 4 điểm khai thác đất vật liệu được cấp phép nhưng vấn đề bất cập hiện nay là cơ quan có thẩm quyền không cung cấp thời gian cho phép đơn vị  được phép khai thác (bắt đầu khai thác và thời gian hết phép), lấy khối lượng bao nhiêu nên rất khó trong việc tham gia quản lý. Không những vậy, việc để đơn vị khai thác tự do hoạt động đang khiến cho môi trường tại địa phương bị ô nhiễm nghiêm trọng, cảnh quan bị phá vỡ và nhiều hệ lụy khác.

Nhà thầu được “chiều” quá mức?

Trước đó, vào ngày 27/5/2014, tại buổi làm việc giữa đại diện các cơ quan liên quan về việc khai thác đất phục vụ dự án kênh mương Ngàn Trươi – Cẩm Trang, báo cáo của Phòng TN&MT huyện Vũ Quang, được biết: Dự án chưa có hồ sơ về đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác nhưng đơn vị thi công đã hoạt động khai thác đất tại 5 bãi vật liệu diễn ra trước đó hơn một năm (PV-Nội dung đã được phản ánh trên cho đến khi tỉnh cấp phép).

Theo hướng dẫn tại Điểm a, Khoản 2, Điều 64 Luật Khoáng sản 2010, cho thấy nhà thầu đã dính “lỗi” nghiêm trọng, khi chưa đáp ứng được các quy định về hồ sơ, thủ tục nhưng đã triển khai hoạt động khai thác. Tại thời điểm nói trên, những “vi phạm” của đơn vị thi công đã được các cơ quan chức năng huyện Vũ Quang nhắc nhở, lập biên bản nhưng không được khắc phục. Mặt khác, các nhà thầu còn tự ý khai thác đất ồ ạt tại các vườn nhà dân khi chưa được sự đồng ý của cơ quan chức năng.

Ông Hà Văn Trọng- Chủ tịch UBND huyện Vũ Quang cũng  khẳng định: “Việc cho phép khai thác các bãi vật liệu tại các điểm trên là không đúng vì nó không thuộc phạm vi dự án, nhưng do yêu cầu tiến độ triển khai dự án kênh mương Ngàn Trươi – Cẩm Trang nên cấp có thẩm quyền đã có quyết định là bãi vật liệu để giảm thủ tục hành chính.

Giải thích vấn đề trên, ông Nguyễn Hồng Lam – Phó Ban Quản lý dự án Ngàn Trươi – Cẩm Trang tỉnh Hà Tĩnh cho hay: “Việc đề thủ tục, trước đó Ban QL dự án đã có văn bản gửi Hồ sơ đề nghị Sở TN&MT thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt vào ngày 4/6/2013; UBND tỉnh cũng đã có văn bản số 1999/UBND-NL ngày 14/6/2013, yêu cầu Sở TN&MT khẩn trương thực hiện, kịp thời tham mưu UBND tỉnh xem xét quyết định”. Tuy nhiên, tại thời điểm (tháng 5/2014), theo phản ánh thì đơn vị thi công đã triển khai khai thác đất trước đó hơn một năm khi chưa có văn bản quyết định của UBND tỉnh, việc này ông Lam cho rằng nằm ngoài khả năng của Ban QL dự án!.

Về việc không khai thác triệt để các bãi vật liệu đã được quy hoạch mà lấy tràn lan, ông Nguyễn Hồng Lam giải thích thêm: Vì theo yêu cầu đắp kênh có hai yếu tố nghiêm ngặt phải thực hiện là độ chặt và hệ số thấm theo quy định thiết kế. Vậy, đất vật liệu được đơn vị thi công khai thác từ các hộ dân không nằm trong quy hoạch, không được các cơ quan chức năng cho phép có thỏa mãn yêu cầu kỹ thuật cũng cần sớm được làm rõ.

Báo Tài nguyên & Môi trường sẽ tiếp tục thông tin vụ việc này.