Những dặm đường xa

Một chuyến đi mới lại bắt đầu. Đoàn lại rục rịch lên đường – chỉ có khác chăng là phương tiện đi lại. Miền sông nước Tây Nam Bộ thì ta sẽ đi ghe, đò, ca nô…

Còn miền núi, đồng bằng thì lại “bon bon” trên những chiếc xe. Tôi nhớ chuyến đi thủy điện Hương Sơn (Hà Tĩnh) và chuyến đi “thăm” các khu làng tái định cư tại Quảng Nam đầy ắp kỷ niệm. Đỉnh Hương Sơn chót vót trên cao bên cạnh dòng Nậm Sốt. Mưa lũ vừa qua đi, đường trơn toàn bùn đá – đi đến đâu xe trượt bánh tới đó. Đoàn đành đi bộ, càng leo lên cao sương mù giăng dày hơn, mưa phùn lạnh cóng.

Chuyến đi miền Tây Quảng Nam cũng để lại nhiều ấn tượng. Cũng tình trạng mưa lũ, nền đất kém, đường sạt lở đầu nắng đầu mưa ngoắt ngoéo quanh co. Đọng lại là một cảm giác buồn và nhiều câu hỏi khi đến với những khu tái định cư của các công trình thủy điện. Đồng bào dân tộc thiểu số bao đời sống dựa vào rừng nay chuyển về những khu nhà tái định cư san sát như phố. Liệu họ có quen được với cuộc sống mới, có đảm bảo được sinh kế khi nơi sản xuất chưa ổn định, có giữ gìn được những nét bản sắc độc đáo của dân tộc mình? Liệu mai này có còn điệu lý Cơ Tu – như cách một nhà báo đã đặt câu hỏi.

Nghề báo có lẽ là “vô địch” về phạm vi hoạt động và đối tượng tiếp xúc. Họ có thể nay đây mai đó, ngủ đường, ngủ rừng, ngủ khách sạn. Lúc lên núi, lúc lại xuống bể, tiếp xúc với đủ thành phần trong xã hội. Ảnh: nhà báo Hữu Phúc đang trò chuyện với một người phụ nữ dân tộc Ca Dong (tại Quảng Nam) không nhớ nổi tên mình.

Tiếp xúc với đồng bào dân tộc thiểu số đôi khi cũng gặp nhiều khó khăn bởi khoảng cách ngôn ngữ, khoảng cách văn hoá. Các nhà báo phải nỗ lực hết mình để khoảng cách đó ngắn lại. Ảnh: nhà báo Thanh Minh (trái) và nhà báo Nguyễn Hoàng (phải) đang phỏng vấn người dân tái định cư tại Quảng Nam.

… và lắng nghe “tâm tư” của những người dân nghèo sống lênh đênh nơi miền sông nước. Ảnh: nhà báo Nhật Hồ (áo nâu) và Duy Nhân (áo trắng) tiếp xúc với người dân tại huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau.

“Tôi ao ước được ra viếng lăng Bác Hồ lâu lắm rồi” – Đó là mong ước lớn nhất của chú Sáu (huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau). Chú nhất quyết “đòi” đọc bài thơ chú viết về nỗi niềm luyến tiếc khi chưa được ra thăm Hà Nội cho chúng tôi nghe.

Người nông dân ở nhiều nơi vẫn còn khó khăn vất vả. Vấn đề quản lý, sử dụng tài nguyên thiên nhiên bền vững nhằm mang lại lợi ích nhiều hơn cho người nông dân vẫn là câu hỏi cần lời giải đáp. Ảnh: nhà báo Hoàng Thiên Nga trò chuyện với người dân tại huyện Lương Sơn (tỉnh Hoà Bình). Gia đình người phụ nữ này được nhận đền bù thu hồi đất ở, đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp từ dự án sân golf. Thế nhưng, một khi người nông dân không còn tư liệu sản xuất, giải quyết vấn đề sinh kế cho họ sẽ như thế nào?

Dân có cái khổ và chính quyền cũng có cái khó – chỉ khi gặp gỡ trao đổi với họ mới thấy hết được điều đó. Ảnh: nhà báo Đỗ Doãn Hoàng, nhà báo Trung Kiên và nhà báo Thuý Bình đang phỏng vấn một cán bộ tỉnh Đăk Nông.

Nghèo đói là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến mất rừng. Một cái nhìn khắc khoải nơi cánh rừng Tây Nguyên.

Đoàn nhà báo điền dã bên cánh rừng trơ trọi nơi miền Trung nắng gió.

Đến rừng thiêng Yên Tử cũng không “yên phận”. Ảnh: nhà báo Trung Hiền thấm mệt sau nhiều giờ liền để lặn lội vào rừng cùng các đồng nghiệp.

Nhóm điền dã trên công trình thuỷ điện vẫn còn dở dang sau nhiều năm thi công – công trình thuỷ điện Hương Sơn (tỉnh Hà Tĩnh).

Ảnh: Nhà báo Hoàng Quốc Dũng (áo xanh bên phải) tại hiện trường. Ngày 05/06 vừa qua, ông đã được trao tặng giải thưởng “Tiên phong truyền thông” của tổ chức Internews với phóng sự điều tra lật tẩy đường dây buôn lậu khỉ đuôi dài trái phép. Ông cũng là một trong những người sáng lập ra Diễn đàn Nhà báo Môi trường Việt Nam (VFEJ).

Để có được những tư liệu xác đáng, những hình ảnh bằng chứng sống động, nhiều nhà báo đã không quản khó khăn, hiểm nguy. Ảnh: nhà báo Vũ Công Điền đang miệt mài chụp những súc gỗ mà lâm tặc vừa cho trâu kéo ra gần ven đường Hồ Chí Minh (đoạn thuộc tỉnh Quảng Nam).

Nhà báo trẻ Thuý Bình đầy nhiệt huyết – đi và viết hết mình.

… hay một Đỗ Doãn Hoàng (áo xanh) với những bài viết đầy lửa.

… Nguyễn Hoàng đầy sắc sảo và lý luận

… Tiến Hưng vui tính nhưng cực kỳ nghiêm túc trong công việc

… Duy Nhân khảng khái và trầm trong đời thường nhưng không hề “trầm” trên trang viết.

… Nhật Hồ giản dị và sâu sắc từ trong đời thường đến trong các phóng sự của anh.

Còn có rất nhiều nhà báo vẫn âm thầm và lặng lẽ với những cuộc hành trình mới để đem thông tin nóng hổi từ mọi nẻo đường của đất nước đến với độc giả. Không thể kể hết những đóng góp của họ, không thể “điểm mặt” đầy đủ, chỉ xin kể một vài câu chuyện nhỏ từ những chuyến điền dã với các nhà báo cộng tác cùng ThienNhien.Net.

Ảnh 11: Trung Hiền. Các ảnh còn lại: ThienNhien.Net. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn các nhà báo đã tham gia các chuyến điền dã cùng ThienNhien.Net và cho phép chúng tôi sử dụng những bức ảnh tư liệu này.