ThienNhien.Net – Ngày 23/2 vừa qua, một ngày sau phiên khai mạc Tuần lễ Lâm nghiệp Châu Á – Thái Bình Dương đang diễn ra tại Philippines, Tổ chức Nông Lương Thế giới (FAO) đã công bố Báo cáo: “Forty years of community based forestry: A review of extent and effectiveness” (Bốn mươi năm lâm nghiệp cộng đồng: Quy mô và hiệu quả”), trong đó khẳng định các mô hình lâm nghiệp dựa vào cộng đồng là công cụ hữu hiệu để thúc đẩy phát triển bền vững, đồng thời kêu gọi các chính phủ có những hành động để khai thác hết tiềm năng của lâm nghiệp cộng đồng.
Lâm nghiệp dựa vào cộng đồng đã tự chứng minh đó là một phương pháp hiệu quả giúp quản lý bền vững tài nguyên rừng, góp phần xóa đói giảm nghèo, tạo công ăn việc làm và gia tăng thu nhập cho người dân ở nông thôn. Mặc dù vậy, để khai thác hết tiềm năng của lâm nghiệp cộng đồng cần sự hỗ trợ to lớn từ các chính phủ thông qua cải cách chính sách và một số biện pháp khác. Với lâm nghiệp cộng đồng, sự phối hợp giữa cộng đồng địa phương và chính phủ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với việc ban hành, thực thi các chính sách liên quan tới sử dụng đất và quản lý tài nguyên rừng.
Báo cáo của FAO cho hay gần 1/3 diện tích rừng trên thế giới hiện đang được quản lý theo hình thức lâm nghiệp dựa vào cộng đồng. Trên thực tế đã có những chính sách về phân cấp, trao quyền và trách nhiệm cho cộng đồng địa phương, tuy nhiên, các điều kiện về quyền lợi vẫn chưa đầy đủ và thực sự hấp dẫn để người dân có thể hưởng toàn bộ các quyền lợi đáng ra thuộc về họ.
Báo cáo đề xuất một loạt các hành động cần thiết để các mô hình lâm nghiệp dựa vào cộng đồng được hoạt động một cách hiệu quả hơn bao gồm cấp quyền sử dụng đất rừng, cải thiện khung pháp lý, chuyển giao kỹ thuật và công nghệ phù hợp, khả thi cho người dân.
Phương pháp tiếp cận và các kiến thức về cơ chế thị trường cũng là điều kiện cần thiết để cộng đồng và các hộ sản xuất quy mô nhỏ thương mại hóa các sản phẩm từ rừng của họ, góp phần đáng kể vào công cuộc xóa đói giảm nghèo.
“Người dân bản địa và các cộng đồng, nông hộ địa phương luôn trong trạng thái sẵn sàng góp phần duy trì và phục hồi rừng, ứng phó biến đổi khí hậu và bảo tồn đa dạng sinh học, tự đảm bảo sinh kế trên quy mô lớn. Điều còn thiếu hiện nay chính là ý chí chính trị, chính sách phù hợp đề người dân có thể thực hiện điều này. Các lãnh đạo, nhà hoạch định chính sách nên có hành động để thức tỉnh tiềm năng của hàng trăm triệu người dân đang sống cạnh những khu rừng mà cả thế giới đang phải phụ thuộc để có một tương lai tươi đẹp và bền vững hơn.” – Bà Eva Müller, Giám đốc Bộ phận Tài nguyên và Chính sách của FAO bình luận.
Một số mô hình thành công
Báo cáo cũng dẫn chứng một số mô hình lâm nghiệp cộng đồng thành công từ khắp nơi trên thế giới và dưới đây là một vài ví dụ:
Một nghiên cứu thực hiện tại bốn huyện miền núi phía đông Nepal cho thấy diện tích đồi núi trọc ở khu vực này đã được tái sinh, chất lượng các khu rừng ở đây đã được cải thiện đáng kể khi có sự ra đời của mô hình lâm nghiệp cộng đồng. Tổng diện tích rừng khu vực đã tăng khoảng 30% trong thời gian 15 năm, mật độ cây trên một hecta cũng tăng hơn 50%.
Lâm nghiệp cộng đồng ở Mexico đã phát triển từ rất lâu với khoảng 80% diện tích rừng nước này theo pháp lý là thuộc sở hữu cộng đồng. Nhiều mô hình lâm nghiệp cộng đồng hoạt động theo hình thức công ty lâm nghiệp để tự thương mại hóa gỗ mà họ sản xuất ra. Các cộng đồng sống dựa vào rừng ở Mexico được hưởng lợi từ hệ thống quyền sở hữu liên quan đến tài nguyên rừng, trong đó có quyền liên quan đến khai thác và buôn bán thương mại gỗ và sản phẩm từ gỗ.
Tại Cameroon, Luật lâm nghiệp sửa đổi năm 1994 của nước này cho phép các tổ chức cộng đồng và hợp tác xã có quyền quản lý và sử dụng diện tích rừng lên đến 5.000 ha theo hợp đồng 25 năm. Kết quả là hiện Cameroon có tới 147 khu vực rừng do cộng đồng quản lý với tổng diện tích lên tới 637.000 ha.
Ở Gambia, 10% tương đương khoảng 45.000 ha rừng được quản lý theo hình thức lâm nghiệp dựa vào cộng đồng hoặc đồng quản lý rừng thuộc vườn quốc gia. 25 năm kể từ khi áp dụng hình thức quản lý rừng dựa vào dựa vào cộng đồng, diện tích rừng nước này đã tăng hơn 10%.
| Tuần lễ Lâm nghiệp Châu Á – Thái Bình Dương
Tuần lễ Lâm nghiệp Châu Á-Thái Bình Dương năm 2016 do Tổ chức Nông lương Liên Hợp quốc (FAO), Ủy ban Lâm nghiệp Châu Á-Thái Bình Dương (APFC) và Bộ Tài nguyên thiên nhiên và Môi trường Philippines (DENR) phối hợp tổ chức, diễn ra từ 22 tới 26/02/2016 tại Philippines. Đây là một trong những sự kiện lâm nghiệp lớn và quan trọng nhất của khu vực, tạo diễn đàn để các lãnh đạo, nhà hoạch định chính sách và chuyên gia lâm nghiệp từ 30 quốc gia cùng thảo luận về các vấn đề cấp bách của ngành lâm nghiệp và vai trò của lâm nghiệp trong việc thúc đẩy phát triển bền vững khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Các chủ đề nổi bật của Tuần lễ Lâm nghiệp năm nay bao gồm Các mục tiêu Thiên niên kỷ mới của Liên Hợp quốc về Phát triển bền vững, các hiệp định thương mại khu vực, sản xuất bền vững gỗ và các sản phẩm từ gỗ để đáp ứng nhu cầu đang ngày một gia tăng, tài chính khí hậu, tăng cường khả năng phục hồi trước thảm họa và một số vấn đề quan trọng khác. |
