ThienNhien.Net – Mới đây, ở Mỹ người ta đã phát hiện ra hàng nghìn con dơi ngủ đông bị chết do một chứng bệnh chưa từng được biết đến. Trong khi các chuyên gia còn chưa thể xác định được nguyên nhân gây bệnh thì chứng bệnh này vẫn tiếp tục lan rộng và đe dọa không chỉ loài dơi mà còn ảnh hưởng đến sự cân bằng sinh thái.
Cục nghiên cứu địa chất Hoa Kỳ (USGS) cho biết, từ tháng 03/2008, một chứng bệnh lạ bắt đầu lan truyền trong ít nhất 25 hang động trú ngụ của loài dơi trên khắp các bang thuộc vùng Đông Bắc Hoa Kỳ. Cục này cho rằng, nguyên nhân của chứng bệnh này là do “kẻ thù” giấu mặt được đặt tên là “hội chứng mũi trắng”.
Một sự đe dọa nghiêm trọng sắp xảy ra
Tổ chức Bảo tồn Dơi quốc tế (BCI), một tổ chức phi chính phủ đặt tại Austin, Texas cho hay “khoảng 10 nghìn con dơi ngủ đông đang chết dần chết mòn trong khi các nhà khoa học vẫn đang băn khoăn chưa biết nguyên nhân tại sao Đây sẽ là mối đe dọa nghiêm trọng đối với loài dơi ở Bắc Mỹ và cho đến khi làm rõ được nguyên nhân thì chúng ta gần như không thể làm gì để chống lại”.
Hầu hết những con dơi bị bệnh đều có một loại hợp chất màu trắng ở trên mũi và những đốm trên khắp cơ thể.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết hợp chất màu trắng đó có thể không phải là nguyên nhân gây bệnh, mà chỉ là một triệu chứng của bệnh. Một số tin rằng những nốt màu trắng đó là do sự phát triển quá mức của các nốt sần trên da biểu hiện tình trạng hiểm nghèo của cá thể mang bệnh. Những con dơi bị bệnh còn bị gầy mòn và mất nước, một số còn có những biểu hiện bệnh lý khác thường ở phổi.
Kimberli Miller, một chuyên gia về bệnh học của USGS tại Trung tâm Bảo vệ sức khỏe Động vật hoang dã Quốc gia ở Madison, Wisconsin khuyến cáo rằng: “Bất kỳ ai tìm thấy dơi bị bệnh hoặc dơi chết thì nên tránh tiếp xúc với chúng và hãy gọi cho Cục bảo tồn động vật hoang dã của bang”. Kim cũng cho biết, Trung tâm của ông đã nghiên cứu trên 100 trường hợp dơi chết từ khắp các vùng như New York, Connecticut, Vermont, Massachusetts.
Hội chứng này cũng được ghi nhận ở các loài dơi khác nhau như : loài dơi nâu nhỏ (Myotis lucifugus), dơi nâu lớn (Eptesicus fuscus), dơi tai dài miền bắc (Nyctophilus arnhemensis) và loài dơi muỗi miền đông (Pipistrellus subflavus)
Giờ đây, các nhà khao học đang phải chạy đua với thời gian để tìm ra nguyên nhân gây bệnh và tìm mọi cách để ngăn chặn sự lan rộng của dịch bệnh này.
Một vài nghi vấn
BCI đã đưa ra một số phỏng đoán xung quanh nguyên nhân gây nên chứng bệnh đó có thể là: một loại virus, vi khuẩn hoặc một loài nấm lạ chưa từng được biết đến hoặc cũng có thể là một tác nhân gây ô nhiễm môi trường (như thuốc trừ sâu) đã tác động đến khả năng dự trữ mỡ để ngủ đông của các loài dơi.
Hiện tại, các nhà khoa học không thể chắc chắn là chứng bệnh này chỉ lây lan giữa các con dơi hay là nó có thể lây sang cả cho con người.
Al Hicks, một nhà nghiên cứu sinh thái học hoang dã của Cục bảo vệ môi trường New York hiện đang nỗ lực hết sức để tìm ra thủ phạm của chứng bệnh nguy hiểm này. Ông cho biết những trường hợp nhiễm bệnh đầu tiên được tìm thấy ở Albany, New York cách đây hơn một năm và đến năm nay thì chứng bệnh này đã lây lan với tốc độ kinh khủng trên một vùng rộng lớn.
Carole Copeyon đến từ Văn phòng nghiên cứu thực địa Pennsylvania của Cục nghiên cứu về các loài cá và động vật hoang dã Hoa kỳ, lại lưu ý tới những đặc điểm giống nhau một cách kỳ lạ về dịch tễ học của chứng bệnh này với một chứng bệnh gây rối loạn trật tự bầy đàn và gây chết loài ong đã xảy ra ở Mỹ từ năm 2004. Trong cả hai loài ong và dơi, những cá thể bị nhiễm bênh đều rời bỏ đàn trong mùa đông và điều đó thực sự không bình thường.
Tập tính không bình thường
Copeyon cũng nói rằng: “Có thể không có sự liên tưởng nào với những gì chúng ta đang nhìn thấy ở những con dơi nhưng những điểm giống nhau về thời gian vỡ đàn của dơi và ong, tỷ lệ mắc bệnh cao khác thường và những tập tính kỳ lạ không thích nghi với điều kiện sống đang đặt ra cho chúng ta những câu hỏi khó giải đáp”
Cho dù nguyên nhân là gì đi nữa thì số lượng của loài dơi đang giảm sút một cách nhanh chóng. Trong một số đàn dơi, số lượng cá thể bị chết đã lên đến 90%. Điều này là rất đáng lo ngại bởi vì dơi là loài động vật mà con cái chỉ sinh sản một lứa trong một năm. Và sự suy giảm của quần thể loài dơi cũng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự cân bằng sinh thái vì vào mùa hè chúng là loài thú chuyên ăn các loài côn trùng bay.
Trước tình hình đó, BCI đã sắp xếp để tổ chức một cuộc hội thảo khoa học vào tháng 6 này để các nhà khoa học cùng thảo luận và chia sẻ nhằm mục đích tìm ra phương hướng để giải quyết vấn đề cấp bách này.
