Nhà máy phủ bụi khắp làng quê

Đã mấy năm nay, người dân của 2 xã Bình Định và Lâm Thao thuộc huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh phải hàng ngày, hàng giờ sống chung với một lượng lớn khói bụi, tiếng ồn do Nhà máy Sản xuất phôi thép Hưng Tài thuộc Công ty cổ phần Kim khí Hưng Yên thải ra.

Mặc dù đã đi vào hoạt động hơn 3 năm, nhưng Nhà máy Sản xuất phôi thép Hưng Tài đóng tại Cụm công nghiệp Lâm Bình, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh chưa hề lắp đặt hệ thống xử lý khói bụi như họ đã cam kết trong đánh giá tác động môi trường trước khi nhà máy này được đầu tư, xây dựng. Tình trạng ô nhiễm môi trường bởi khói bụi và tiếng ồn từ nhà máy đã và đang đe dọa sức khỏe hàng ngàn hộ dân thuộc 2 xã Bình Định và Lâm Thao…

Ông Vũ Quang Ninh ở thôn Ngọc Trì, xã Bình Định, huyện Lương Tài cho biết: “… Người dân quê tôi rất mong phóng viên về đây để giải thoát được cái ô nhiễm, độc hại môi trường của nhà máy phôi thép này. Chẳng hiểu ai đưa về mà không khắc phục hậu quả môi trường độc hại cho dân. Giờ nhà máy hoạt động cả ngày lẫn đêm. Nhà máy đã gây ra 4 vấn đề nguy hiểm mà dân lo sợ, hậu quả không lường hết: 1. Khi nhà máy hoạt động, không có ống khói, màu khói như chất độc da cam, gió đẩy về bao phủ các làng quê. 2. Khi nhà máy hoạt động, mùi khói khét lẹt, nồng nặc, không thể chịu được, người dân chỉ biết than phiền chứ chẳng làm được gì. 3. Nhà máy hoạt động, nhất là về ban đêm, tiếng nổ không khác gì máy bay B52 của Mỹ đánh Hà Nội, chúng tôi liên tục mất ngủ, có đêm phải chịu thức trắng. 4. Từ khi nhà máy hoạt động, các bể nước mưa đều bị nhiễm độc nặng, không thể ăn được?”.

Khi đến làm việc tại UBND huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh, đi qua Nhà máy Sản xuất phôi thép Hưng Tài, đến địa phận xã Bình Định, ở bên đường, trước mắt là khung cảnh một nhà máy bề thế, kín cổng cao tường. Không hề thấy ống khói, chỉ thấy khói toả ra bao trùm cả nhà máy, lan tỏa ra khu vực xung quanh. Nhìn toàn cảnh nhà máy, như thể khu vực rộng lớn này đang bị “sương mù” bao quanh, mặc dù khi ấy đã vào lúc gần trưa, trời quang mây tạnh.

Ông Nguyễn Đăng Hệ, Phó Phòng Tài nguyên Môi trường (TN – MT) huyện Lương Tài cũng bức xúc: “Nhà máy sản xuất phôi thép được tỉnh cấp đất, sau hơn một năm đi vào sản xuất đã xả khói bụi ra xung quanh và gây tiếng ồn lớn. Nhân dân địa phương đã phản ánh đến Sở TN – MT, Phòng TN – MT huyện Lương Tài cũng đã có kiến nghị xử lý. Ngày 10/5/2007, Thanh tra Môi trường tỉnh Bắc Ninh đã kiểm tra và xử phạt doanh nghiệp này 11 triệu đồng về hành vi vi phạm Luật Bảo vệ Môi trường. Chúng tôi biết có thực trạng gây ô nhiễm môi trường của nhà máy này, trông toàn cảnh nhà máy lúc nào cũng như “ở trên đỉnh Sa Pa”, nhưng do Phòng TN – MT không có trang thiết bị đo đếm, chức năng xử lý thuộc thẩm quyền cấp Sở nên chúng tôi đành phải “đứng nhìn”…?

Nhà máy Sản xuất Hưng Tài đi vào hoạt động từ năm 2004, năm 2006 đã hoạt động 100% công suất với 300.000 tấn phôi thép/năm, 150.000 tấn gang/năm và một dây chuyền cán phôi thép hoàn chỉnh nhưng không hề đầu tư hệ thống lọc bụi, xử lý khói thải và tiếng ồn cho các dây chuyền sản xuất. Ngay cả vị Phó phòng TN – MT huyện Lương Tài cũng thắc mắc rằng, nhà máy hoạt động đã lâu nhưng chưa hề có một buổi tiếp xúc hay làm việc nghiêm túc với Phòng TN – MT hoặc UBND huyện Lương Tài, chưa bàn giao hệ thống công nghệ mang tính quy phạm cho UBND huyện mà xin đất được ở trên tỉnh rồi cứ thế xây…

Sau khi bị xử phạt, Nhà máy đã cam kết với Sở TN – MT tỉnh Bắc Ninh sẽ xử lý khí thải xong trước ngày 31/12/2007. Tuy nhiên, đến ngày 07/11/2007, đoàn Thanh tra Sở TNMT cùng phối hợp với UBND huyện Lương Tài, UBND xã Lâm Thao, xã Bình Định đến nhà máy kiểm tra việc thực hiện tiến độ thì chỉ nhận được sự cam kết tiếp theo của lãnh đạo doanh nghiệp: Sẽ đưa hệ thống xử lý khí thải vào hoạt động và xin lùi thời hạn vào ngày 15/01/2008. Thế nhưng cho đến gần hết tháng 3, nhà máy vẫn chưa có bước tiến nào trong việc xây dựng hệ thống xử lý khói bụi.

Ngày 14/03/2008, cán bộ chuyên trách của Phòng TN – MT huyện Lương Tài, ông Nông Mạnh Chiến, Phó Tổng Giám đốc kiêm Trưởng phòng Kế hoạch Vật tư – Công ty cổ phần Kim khí Hưng Yên thanh minh: “Trong công nghệ luyện thép, không thể giảm tiếng ồn, đây là điều bất khả kháng về mặt công nghệ. Riêng vấn đề nước thải thì đã được chúng tôi xử lý qua 10 bể lọc và 1 tổng điều hoà, không hề thải nước ra ngoài khu vực nhà máy. Còn về khói bụi, chúng tôi thừa nhận là đang tồn tại. Nhưng trong sản xuất công nghiệp thì chúng tôi nghĩ là việc khói bụi gây ô nhiễm là có nhưng không tới mức nguy hiểm vì Sở TN – MT đã có đánh giá, thẩm định và chúng tôi đang có những động thái cải thiện như trồng cây xanh, dùng vòi phun nước phun trực tiếp lên khói…”?

Khói bụi và tiếng ồn thì vẫn tiếp tục xả ra xám xịt, khét lẹt, gây ô nhiễm trầm trọng cho người dân, trong khi đó thì lãnh đạo Nhà máy khẳng định “không tới mức nguy hiểm”. Chẳng lẽ, người dân vẫn chỉ biết kêu trời…?./.