Báo cáo của tổ chức nghiên cứu dữ liệu AidData cho thấy 165 quốc gia gánh khoản nợ khoảng 385 tỷ USD khi tham gia các dự án thuộc sáng kiến Vành đai, Con đường của Trung Quốc.
Báo cáo cho thấy các khoản nợ thường không được liệt kê trong cân đối thu chi chính thức của các chính phủ và không được thông báo cho các tổ chức tín dụng quốc tế như IMF hay World Bank, Guardian ngày 30/9 đưa tin.
“Các khoản nợ này lớn hơn rất nhiều so với hình dung trước đây của các cơ quan nghiên cứu, tổ chức đánh giá tín dụng, các tổ chức quốc tế có chức năng giám sát”, báo cáo của AidData cho biết.
42 quốc gia thu nhập từ trung bình thấp trở xuống đang nợ Trung Quốc hơn mức 10% GDP, trong đó có những nước như Lào, Papua New Guinea, Maldives, Myanmar hay Campuchia.
Các khoản cho vay của Trung Quốc ban đầu dưới thỏa thuận giữa các chính phủ. Hiện nay, 70% nghĩa vụ trả các khoản nợ thuộc về các tập đoàn, ngân hàng thuộc sở hữu nhà nước, các công ty liên doanh hoặc các tổ chức tư nhân của nước tham gia Vành đai, Con đường.
Điều này dẫn tới nghĩa vụ trả nhiều khoản nợ của các nước cho Trung Quốc không được báo cáo đầy đủ, bởi quy định báo cáo dành cho các tổ chức phi nhà nước ít nghiêm ngặt hơn.
Việc chuyển các khoản vay nợ từ hình thức chính phủ – chính phủ sang chính phủ – tư nhân là lựa chọn duy nhất để các quốc gia hoàn thành nghĩa vụ khi tiếp nhận dự án thuộc Vành đai, Con đường, bởi nhiều chính phủ đã nợ quá sâu và không có khả năng tiếp tục vay nợ.
“Nhiều chính phủ không thể tiếp tục vay nợ, thế là Trung Quốc sáng tạo”, Brad Parks, Giám đốc điều hành AidData, nói.
Báo cáo cũng cho thấy Trung Quốc đang đẩy mạnh giải ngân các khoản vay cho những nước giàu tài nguyên thiên nhiên nhưng rủi ro cao về mặt pháp lý. 35% các dự án thuộc Vành đai, Con đường có nguy cơ xảy ra tham nhũng, vi phạm quy định lao động, ô nhiễm môi trường.
AidData cho biết Bắc Kinh sẵn sàng dành những khoản vay cho các nước gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn tín dụng chính thống bởi hồ sơ tín dụng kém uy tín. Tuy nhiên, các khoản vay của Trung Quốc đi kèm lãi suất cao hơn và thời hạn trả nợ ngắn hơn.
Trong một tuyên bố mới đây, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết từ khi Vành đai, Con đường khởi động, Bắc Kinh luôn tuân thủ nguyên tắc “cùng tham vấn, cùng đóng góp và cùng có lợi”.
