Việc Bộ NN-PTNT kiểm soát chặt chẽ việc xin chuyển mục đích sử dụng rừng của địa phương, doanh nghiệp đã góp phần bảo vệ diện tích rừng hiện có, nhất là rừng tự nhiên.
Diễn biến rừng hàng năm giai đoạn 2011 – 2019
Thực hiện Chỉ thị số 13-CT/TW ngày 12/01/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng; Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 08/8/2017 của Chính phủ về Chương trình hành động thực hiện Chỉ thị số 13-CT/TW, Bộ NN-PTNT vừa có báo cáo về tổ chức kiểm kê, theo dõi diễn biến rừng, xác định tỷ lệ che phủ rừng toàn quốc.
Theo đó, ngày từ năm 2012, Bộ NN-PTNT đã ban hành Quyết định số 3183/QĐ-BNN-TCLN, hướng dẫn tổng điều tra, kiểm kê rừng toàn quốc giai đoạn 2012 – 2015 bằng ảnh viễn thám, áp dụng phần mềm giải đoán ảnh viễn thám thống nhất trong toàn quốc với nhiều lớp dữ liệu để lập bản đồ hiện trạng rừng theo hệ tọa độ bản đồ nền VN-2000 được số hóa.
Tổ chức kiểm kê đối chứng trên thực địa để xác định, đối chiếu, kiểm chứng, hiệu chỉnh các yếu tố về chủ rừng, trạng thái rừng… phù hợp giữa bản đồ giải đoán ảnh viễn thám và thực tế. Kết quả kiểm kê rừng các cấp đã được tổ chức thẩm định, nghiệm thu theo quy định và tổng hợp từ cấp huyện, tỉnh và cả nước.
Tính đến 31/12/2016, hiện trạng rừng của 60 tỉnh, 550 huyện, 6.427 xã, có 1,1 triệu chủ rừng nhóm I (hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng, nhóm hộ), trên 2.000 chủ rừng nhóm II (ban quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ, công ty lâm nghiệp…) với hơn 7 triệu lô rừng. Tổng diện tích rừng cả nước là 14,3 triệu ha, trong đó rừng tự nhiên trên 10 triệuha, rừng trồng trên 4 triệu ha, tỷ lệ che phủ rừng là 41,19%, đứng thứ 50/193 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Kế thừa dữ liệu về kiểm kê rừng trên đây, hàng năm các địa phương, đơn vị thực hiện rà soát, cập nhật kết quả theo dõi diễn biến rừng theo đơn vị hành chính của 60 tỉnh, 550 huyện, 6.427 xã có rừng đối với 1,1 triệu chủ rừng và 7,1 triệu rừng.
Kết quả về kiểm kê rừng từ năm 2011 đến 2019 cho thấy diện tích rừng tăng trên 1 triệu ha, từ 13,5 triệu năm 2011 lên 14,6 năm 2019, trung bình mỗi năm tăng 121.000ha; tỷ lệ che phủ rừng tăng tương ứng là 2,19%, từ 39,7% năm 2011 lên 41,89% vào năm 2019, bình quân mỗi năm tăng 0,24%.
Chỉ 1,81% đề xuất chuyển đổi mục đích sử dụng rừng được phê duyệt
Từ năm 2014, Đảng, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo việc đóng cửa, dừng khai thác gỗ rừng tự nhiên.
Từ năm 2017, sau khi Ban bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị số 13-CT/TW đến nay, các Bộ, ngành Trung ương và địa phương đã tổ chức rà soát hồ sơ, kết hợp với kiểm tra thực địa đối với 3.630 dự án đề nghị chuyển mục đích sử dụng rừng, với tổng diện tích đề nghị là 183.000ha, trong đó, rừng tự nhiên 39.000ha, rừng trồng trên 74.000ha, đất chưa có rừng 13.800ha, diện tích ngoài quy hoạch 3 loại rừng 56.500ha.
Đến nay, Bộ NN-PTNT đã trình Thủ tướng Chính phủ chỉ xem xét chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng các dự án đảm bảo hồ sơ đúng quy định pháp luật, thực sự cấp thiết đảm bảo hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường và các dự án phục vụ quốc phòng, an ninh là 133 dự án, chiếm 3,66% dự án đề xuất, với diện tích 3.325ha, chiếm 1,81% diện tích đề xuất (rừng tự nhiên 1.581ha, rừng trồng 1.582ha, đất chưa có rừng 164ha), trong các dự án này, không có dự án mở mới xây dựng công trình thủy điện.
Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị, công tác bảo vệ và phát triển rừng trong thời gian qua đã đạt được kết quả quan trọng.
Tỷ lệ che phủ rừng tăng từ 39,7% năm 2011 lên 41,89% năm 2019, rừng tự nhiên được quản lý chặt chẽ và tăng về diện tích nhờ khoanh nuôi xúc tiến tái sinh, phục hồi; diện tích rừng trồng sản xuất tăng nhanh, góp phần phát triển ngành kinh tế lâm nghiệp nhanh và nâng cao thu nhập đời sống người dân; tình trạng vi phạm pháp luật được kiềm chế, công tác quản lý có tiến bộ.
Tuy vậy, chất lượng rừng tự nhiên thấp, trong đó 15% diện tích rừng giầu, 35% diện tích rừng trung bình, 50% diện tích rừng nghèo, nghèo kiệt và còn suy giảm ở nhiều nơi. Công tác bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng gặp nhiều khó khăn; đời sống của người làm lâm nghiệp còn nhiều khó khăn, hạ tầng lâm nghiệp yếu kém.
Theo Bộ NN-PTNT, nhiệm vụ của ngành Lâm nghiệp trong thời gian tới là hết sức nặng nề trước biến đổi khí hậu, đòi hỏi thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp tiếp tục quản lý chặt chẽ, bảo vệ toàn bộ diện tích rừng tự nhiên hiện có.
Trong đó, cần tăng cường xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật, kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích khác, nhất là để thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội, thủy điện, không đánh đổi môi trường để phát triển kinh tế trước mắt thiếu bền vững.
Chính phủ sớm chỉ đạo lập quy hoạch Lâm nghiệp toàn quốc, chiến lược phát triển Lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn 2050, trước mắt là xem xét phê duyệt Chương trình đầu tư công về phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021 – 2025 để duy trì, phát huy kết quả Chương trình phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, bãi bồi ven biển và mặt nước (Chương trình 327), Chương trình Trồng mới 5 triệu ha rừng (Chương trình 661), Chương trình mục tiêu bảo vệ phát triển rừng 2011 – 2020 (Chương trình 886), khắc phục hạn chế, yếu kém, tồn tại nêu trên, đặc biệt là khu vực Tây Nguyên. Triển khai cụ thể, tổ chức thực hiện thành công sáng kiến trồng 1 tỷ cây có tán che lâu năm trong 5 năm tới do Thủ tướng Chính phủ phát động.
