Lợi dụng vào việc thực hiện Dự án xây nhà máy xử lý rác thải ở thị xã Đông Triều, Công ty TNHH Viễn Đông đã khai thác trái phép hàng nghìn tấn than.
UBND tỉnh Quảng Ninh mới có văn bản gửi các sở, ngành: Tài nguyên và môi trường, Xây dựng, Công Thương, Công an tỉnh; UBND thị xã Đông Triều và Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV), về việc quản lý vận chuyển giải tỏa đất đá lẫn than tại Dự án Nhà máy xử lý rác thải thuộc xã Tràng Lương, thị xã Đông Triều.
Theo đó, UBND tỉnh Quảng Ninh giao Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam thực hiện vận chuyển giải tỏa khối lượng đất đá lẫn than đang tập kết tại mặt bằng Dự án Nhà máy xử lý rác thải, đảm bảo tuân thủ đúng các quy định của pháp luật và chỉ đạo của Tỉnh ủy, thời hạn hoàn thành trước ngày 30/9/2019, hết thời hạn trên không xem xét việc gia hạn.
Việc vận chuyển này chỉ trên các tuyến đường chuyên dụng theo quy định, không được vận chuyển trên quốc lộ. UBND tỉnh Quảng Ninh yêu cầu phải tăng cường lực lượng quản lý, bảo vệ tài nguyên than trong ranh giới mỏ được giao; tuyệt đối không để xảy ra việc lợi dụng thi công Dự án để hoạt động than trái phép.
Trước đó, ngày 28/10/2015, UBND thị xã Đông Triều phê duyệt quy hoạch nhà máy xử lý rác thải tại thôn Trung Lương (xã Tràng Lương, thị xã Đông Triều) để xử lý rác thải cho khu vực thị xã Đông Triều. Năm 2016, UBND tỉnh Quảng Ninh có quyết định cho Công ty TNHH Viễn Đông thuê 15 ha đất trong 50 năm để xây dựng nhà máy xử lý rác thải.
Dự án có tổng mức đầu tư 150 tỉ đồng, gồm 4 dây chuyền xử lý bằng hình thức đốt, công suất xử lý 100 tấn rác/ngày, có thể nâng lên 200 tấn/ngày hoặc cao hơn.
Việc xây nhà máy xử lý rác thải tại thị xã Đông Triều là cần thiết, nhưng điều khó hiểu là nhà máy này được xây dựng ở lưng chừng núi, có nguy cơ ảnh hưởng đến nguồn nước cung cấp cho hàng nghìn hộ dân của thị xã.
Theo Công ty CP nước sạch Quảng Ninh, nhà máy xử lý rác của Công ty TNHH Viễn Đông nằm gần thượng nguồn nhánh cái của sông Trung Lương, là nguồn nước đầu vào của nhà máy nước Miếu Hương (thuộc Công ty CP nước sạch Quảng Ninh), nơi cung cấp nước sạch duy nhất cho phường Đông Triều và các xã lân cận của thị xã Đông Triều.
Nếu nhà máy rác đi vào hoạt động sẽ nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước, trong khi sông Trung Lương vốn đã bị ô nhiễm do các khai trường than xả thải ở thượng nguồn.
Ngoài mối lo trên, tại dự án nhà máy xử lý rác còn có một vỉa than xuất lộ và Công ty TNHH Viễn Đông đã khai thác khoảng 4.700 tấn. Sự việc sau đó bị phát giác, UBND thị xã Đông Triều đã yêu cầu công ty Viễn Đông không được chuyển than ra ngoài mà lưu giữ trong khuôn viên dự án, chờ xử lý.
Thông tin trên làm dấy lên lo ngại về việc dự án nhà máy rác chỉ là “bình phong” cho hoạt động khai thác than trái phép.
Điều này là hoàn toàn có cơ sở, bởi ngay như Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh Nguyễn Văn Đọc tại phiên chất vấn kỳ họp thứ 5, HĐND tỉnh Quảng Ninh khoá XIII đã nêu rõ “thời gian qua có biểu hiện lợi dụng các dự án đang triển khai để tận thu than, nổi lên là tại thị xã Đông Triều với dự án nhà máy xử lí rác thải” (của Công ty TNHH Viễn Đông).
“Chúng ta khẳng định không thể xây dựng một nhà máy mà đào móng sâu đến bốn mươi mấy mét. Phương án kỹ thuật không cho phép, thực chất ở dưới đấy có than”, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh thẳng thắn chỉ rõ.
Tháng 5/2017, UBND tỉnh Quảng Ninh đã yêu cầu Công ty TNHH Viễn Đông dừng thi công tại các vị trí xuất lộ than, đồng thời yêu cầu UBND thị xã Đông Triều, Công an tỉnh Quảng Ninh giám sát chặt chẽ quá trình thi công dự án và không để xảy ra việc thực hiện các hoạt động bốc xúc, tập kết than trái phép trong quá trình thi công nhà máy.
Sau một thời gian phải tạm dừng, hiện dự án nhà máy xử lý rác thải đã gần hoàn thiện giai đoạn 1, hoàn thành được hạng mục quan trọng nhất là lắp đặt dây chuyền đốt rác. Công ty TNHH Viễn Đông đang tiếp tục đẩy nhanh thi công các hạng mục còn lại để đưa vào vận hành thử nghiệm trong tháng 6 này.
