Khi New Zealand phong toả toàn quốc vì phát hiện một ca mắc mới do biến chủng Delta, các nhà phê bình đã mai cách tiếp cận này. Tuy nhiên, dân chúng nước nhà vẫn nhiệt tình ủng hộ.
Báo chí Anh không ngừng công kích chiến lược của New Zealand. Times gọi New Zealand là một “quốc gia ẩn sĩ”, nơi dân chúng “sống mòn mỏi trong nhà tù Covid-19”, trong khi Telegraph đánh giá một đất nước từng được ca ngợi đã trở thành một “quốc gia biệt lập tồi tệ”.
Phản ứng đối với phương pháp chống dịch của New Zealand đã bộc lộ sự chia rẽ về cách các quốc gia trên thế giới đối phó Covid-19. Hơn 18 tháng bước vào đại dịch, một số quốc gia, bao gồm cả Anh, đã chấp nhận rằng họ có thể không bao giờ loại bỏ được SARS-CoV-2. Thay vào đó, những quốc gia này đang học cách sống chung với Covid-19, theo CNN.
Ngược lại, New Zealand là một trong số ít quốc gia vẫn cam kết loại bỏ Covid-19.
Chỉ vài giờ sau khi xác nhận ca nhiễm cộng đồng đầu tiên gây ra bởi biến chủng Delta, Thủ tướng Jacinda Ardern đã ra lệnh phong toả toàn quốc với sự đồng thuận rộng rãi trong chính giới. Tính đến 27/8, tức 10 ngày sau, đợt bùng phát đã có 347 ca mắc với một người đang được chăm sóc đặc biệt.
“Pháo đài New Zealand” – với một số quy tắc biên giới nghiêm ngặt nhất trên thế giới – đã bị xâm phạm.
Điều đó đã đặt ra câu hỏi về việc liệu nỗ lực loại bỏ lây nhiễm trong cộng đồng – được gọi là chiến lược “0 ca Covid” – có còn phù hợp trong một thế giới mà biến chủng Delta đang thống trị hay không.
Hiện tại, bà Ardern vẫn “trung thành” với chiến lược này, ngay cả khi nước láng giềng Australia đã từ bỏ cách tiếp cận đó. Tuy nhiên, chính bộ trưởng ứng phó Covid-19 của New Zealand đã chỉ ra rằng cách tiếp cận này có thể không tồn tại mãi.
Không cần nhanh chóng tái kết nối với thế giới
Trước khi biến chủng Delta xuất hiện, các quy tắc biên giới cứng rắn của New Zealand đã bảo vệ quốc gia này khỏi tình trạng hỗn loạn như tại hầu hết quốc gia khác.
Trong phần lớn thời gian của đại dịch, đất nước về cơ bản vẫn hoạt động như bình thường. Các trò chơi thể thao, lễ hội âm nhạc, tụ tập công cộng và ăn uống đều diễn ra theo cách tương tự lúc trước đại dịch.
Cho đến nay, New Zealand mới ghi nhận hơn 3.000 ca mắc và 26 trường hợp tử vong.
Tuy nhiên, tỷ lệ người chết thấp cũng đi kèm với một “phí tổn”. Theo ước tính, khoảng 1 triệu người New Zealand đang phải sống ở nước ngoài. Nhiều người đã không gặp những người thân yêu của mình trong hơn một năm.
Vào tháng 3/2020, New Zealand đã đóng cửa biên giới đối với hầu hết khách nước ngoài. Sau đó, đất nước này yêu cầu du khách quay trở lại phải dành hai tuần trong một cơ sở cách ly có trả phí.
Việc thắt chặt biên giới cũng gây ra thiệt hại nặng nề cho ngành du lịch. Lượng du khách nước ngoài đến quốc gia này đã giảm hơn 98% vào tháng 1/2021 so với cùng kỳ năm trước.
Mặc dù vậy, New Zealand dường như không quá vội vàng trong việc kết nối lại với thế giới, bởi họ vẫn tin rằng những mặt trái của nó là xứng đáng.
Một cuộc thăm dò gần đây của Stickybeak cho thấy 84% số người được khảo sát ủng hộ quyết định phong toả vào tuần trước. Cô không thể gặp gia đình của mình tại Pháp, nhưng cô Charlotte vẫn nghĩ cách tiếp cận “0 ca Covid” là đúng đắn.
“Có vẻ như nỗi đau của việc không mở cửa biên giới là xứng đáng cho những gì mà chúng ta nhận lại được”, cô cho biết.
Anna Robinson, 32 tuổi, đã trải qua phần lớn đại dịch ở châu Âu trước khi chuyển về New Zealand vào tháng 4. Tuy nhiên, cô cho biết: “Việc phong toả giống như một cái giá quá nhỏ để trả cho sự tự do và an toàn cho cộng đồng sau này”.
Tương lai của chiến lược “0 ca Covid”?
New Zealand không cần phải nhìn đâu xa để biết điều gì có thể xảy ra nếu biến chủng Delta hoành hành.
Nước láng giềng Australia – từng là nước đề xuất chiến lược “0 ca Covid” – tiếp tục đối mặt với một đợt bùng phát nghiêm trọng gây ra bởi biến chủng Delta. Nước này đã ghi nhận 882 ca lây nhiễm cộng đồng chỉ riêng ở bang New South Wales vào 26/8.
Trong vài tuần qua, Thủ hiến Gladys Berejiklian của bang New South Wales đã thừa nhận bang sẽ cần phải học cách sống chung với Covid-19.
“Theo kế hoạch quốc gia, khi chúng tôi bắt đầu đạt được các mục tiêu tiêm chủng 70%-80%, chúng tôi có thể bắt đầu đòi lại những gì Covid-19 đã lấy đi của chúng tôi. Và khi chúng tôi đạt được điều đó, chúng tôi sẽ không bị đe dọa bởi số ca mắc mà chắc chắn sẽ tăng lên”, thủ tướng Australia cho biết.
Song New Zealand lại ở trong một hoàn cảnh khác với người hàng xóm của mình. Trong khi New Zealand bắt đầu đóng cửa trên toàn quốc trong vòng vài giờ sau ca mắc đầu tiên, New South Wales phải mất 10 ngày để áp đặt một lệnh đóng cửa trên toàn bộ Sydney với diện tích lớn hơn. Thậm chí sau đó, các quy tắc của Australia còn khá lỏng lẻo.
Thủ tướng Australia Morrison đã chỉ trích ý tưởng theo đuổi chiến lược loại bỏ Covid-19 là “vô lý”.
Bộ trưởng phụ trách ứng phó Covid-19 của New Zealand, Chris Hipkins cho biết biến chủng Delta đã đặt ra câu hỏi về khả năng tồn tại lâu dài của chiến lược loại bỏ Covid-19.
Sau khi vật lộn để có được nguồn cung, New Zealand là một trong những quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng Covid-19 thấp nhất trong OECD. Chỉ hơn 20% dân số được tiêm chủng đầy đủ.
Australia – quốc gia đã có một đợt triển khai vaccine nhưng gặp nhiều vấn đề – cũng không khá hơn với 25% dân số được tiêm chủng. Số liệu của chính phủ cho thấy số người lớn được tiêm chủng đầy đủ là 33%. Việc mở cửa phụ thuộc vào việc con số đó phải đạt 70%-80%.
Trong khi Australia đã báo hiệu họ có thể từ bỏ chiến lược “0 ca Covid” trong vài tháng tới, vẫn chưa rõ ràng về thời điểm hoặc liệu New Zealand sẽ làm điều tương tự.
Trên trang web của mình, Bộ Y tế New Zealand giải thích rằng họ sẽ sử dụng kết hợp các quy tắc biên giới, tiêm chủng và các biện pháp y tế công cộng để giữ an toàn cho người dân khỏi Covid-19. Quốc gia này vẫn sẽ cố gắng tiêu diệt virus, nhưng có thể sẽ ít phụ thuộc vào các biện pháp phong toả hơn.
“Chiến lược loại bỏ Covid-19 của chúng tôi đã chứng minh giá trị và vẫn là một mục tiêu có thể đạt được ngay cả khi các hạn chế biên giới hiện tại được nới lỏng”, Bộ Y tế cho biết trên trang web của mình.
Tóm lại, New Zealand không có kế hoạch chung sống với Covid-19 theo cách giống với các quốc gia khác.
Điều đó có thể mang lại tiềm năng về một cuộc sống như lúc trước đại dịch. Tuy nhiên, điều này sẽ đồng nghĩa với khả năng đất nước này sẽ gần như đóng cửa với thế giới trong thời gian trước mắt, CNN nhận định.