Theo Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp), UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành Quyết định 1188/QĐ-UBND quy định về san, gạt, đào, đắp, cải tạo mặt bằng trên địa bàn tỉnh này có nhiều nội dung trái pháp luật.
Thời gian qua, sau khi UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành Quyết định số 1188 ngày 28/6/2019 (QĐ 1188) quy định về san, gạt, đào, đắp, cải tạo mặt bằng trên địa bàn tỉnh, UBND một số huyện, thành phố, đặc biệt là huyện Lộc Bình và Hữu Lũng đã cấp phép cho hàng chục hộ gia đình, cá nhân thực hiện san gạt, cải tạo mặt bằng với mục đích sản xuất, kinh doanh, làm nhà ở.
Thế nhưng theo phản ánh của người dân, lợi dụng “tấm bình phong” này và sự thiếu trách nhiệm của chính quyền, ngành chức năng địa phương trong quản lý, giám sát sau cấp phép, thậm chí có dấu hiệu bao che, nhiều hộ dân đã cố tình khai thác vượt quá thời gian, mốc giới được cấp phép. Hậu quả là hàng triệu m3 đất bị đem đi bán kiếm lời, khiến đồi núi tan hoang, tài nguyên quốc gia bị thất thoát nghiêm trọng.
Tiếp nhận phản ánh từ báo chí, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) đã chủ trì họp, thảo luận với các đơn vị liên quan như: Tổng cục Quản lý đất đai, Tổng cục Địa chất và khoáng sản – Bộ TN&MT; Vụ Pháp chế, Cục Quản lý thuế – Bộ Tài chính; một số đơn vị thuộc Bộ Tư pháp… về tính hợp pháp của QĐ 1188/QĐ-UBND. Qua đó, Cục Kiểm tra VBQPPL đã chỉ ra hàng loạt vi phạm từ hình thức văn bản đến những nội dung trái quy định pháp luật của QĐ 1188 mà UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành.
Cụ thể, về hình thức văn bản, Quyết định số 1188 là văn bản cá biệt, tuy nhiên nội dung lại chứa quy phạm pháp luật quy định nguyên tắc; các hành vi bị cấm; các trường hợp được phép, không được phép; thủ tục hành chính đối với hoạt động san lấp, cải tạo mặt bằng; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân;… Do đó, Cục Kiểm tra VBQPPL cho rằng, việc UBND tỉnh Lạng Sơn đặt ra quy phạm pháp luật trong văn bản cá biệt như trên là vi phạm điều cấm tại Khoản 2 Điều 14 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Kết luận của Cục Kiểm tra VBQPPL cũng chỉ rõ nhiều nội dung trái quy định pháp luật tại Quyết định số 1188/QĐ-UBND của UBND tỉnh Lạng Sơn.
Tại Khoản 1 Điều 8 Quyết định 1188 quy định: “UBND cấp huyện xem xét, chấp thuận bằng văn bản cho san lấp, cải tạo mặt bằng đối với các trường hợp quy định tại Điều 6 Quy định này”. Tuy nhiên, qua rà soát các quy định pháp luật hiện hành, Cục Kiểm tra VBQPPL không thấy quy định nào giao UBND cấp tỉnh thẩm quyền xem xét, chấp thuận bằng văn bản cho san lấp, cải tạo mặt bằng. Vì vậy, việc UBND tỉnh Lạng Sơn quy định giao cho UBND cấp huyện thực hiện thẩm quyền xem xét, chấp thuận bằng văn bản cho san lấp, cải tạo mặt bằng tại Khoản 1 Điều 8 là không có cơ sở pháp lý.
Ngoài ra, tại Điều 6 Quyết định số 1188 quy định: “Các trường hợp đăng ký san lấp, cải tạo mặt bằng theo quy định tại Điều này phải nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường và thực hiện nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật đối với khối lượng đất đào vận chuyển ra khỏi khu vực đã đăng ký san lấp, cải tạo mặt bằng”.
Theo đó, các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khi tiến hành hoạt động san lấp, cải tạo mặt bằng phải nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, Cục Kiểm tra VBQPPL cho rằng, việc UBND tỉnh Lạng Sơn quy định như vậy là chưa phù hợp với quy định của Luật Khoáng sản, Thông tư số 152/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính.
Về chủ thể được khai thác khoáng sản, Cục Kiểm tra VBQPPL cho rằng, Quyết định 1188 quy định chung cho bất kỳ tổ chức, cá nhân, hộ gia đình nào có nhu cầu san lấp, cải tạo mặt bằng cũng có thể đăng ký hoạt động khai thác khoáng sản tại UBND cấp huyện mà không phải đáp ứng các điều kiện về chủ thể do Luật khoáng sản quy định là chưa phù hợp với Luật khoáng sản.
Qua phân tích ở trên, Cục Kiểm tra VBQPPL khẳng định: “Việc UBND tỉnh Lạng Sơn đặt ra thủ tục đăng ký san lấp, cải tạo mặt bằng là không có cơ sở pháp lý. Do đó, việc quy định về chủ thể và các trường hợp đăng ký san lấp, cải tạo mặt bằng phải nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường cũng không có cơ sở pháp lý, chưa phù hợp với thẩm quyền của UBND cấp tỉnh, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tiêu cực, cơ chế xin – cho trong quá trình tổ chức thực hiện”.
Để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp trong công tác xây dựng, ban hành văn bản, Cục Kiểm tra VBQPPL kiến nghị UBND tỉnh Lạng Sơn khẩn trương xem xét, xử lý bãi bỏ Quyết định số 1188/QĐ-UBND. Đồng thời, rà soát quá trình thực hiện QĐ này để có biện pháp khắc phục hậu quả do việc thực hiện văn bản trái pháp luật gây ra (nếu có). Thông báo kết quả xử lý văn bản cho Cục Kiểm tra VBQPPL trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được Kết luận này theo quy định của Chính phủ.
Nhằm làm rõ những nội dung liên quan đến QĐ 1188, ngày 6/11/2020 PV Báo TN&MT đã liên hệ và đặt lịch làm việc với UBND tỉnh Lạng Sơn. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa nhận được thông tin phản hồi từ phía cơ quan này.
