Mặc dù Đông Nam Á được coi là khu vực tăng trưởng chính của ngành than, tuy nhiên, dữ liệu mới từ Tổ chức Giám sát Năng lượng Toàn cầu (GEM) cho thấy ngành này đang có dấu hiệu chững lại.
Theo GEM, 2019 là năm thứ hai liên tiếp quy mô của các nhà máy nhiệt điện than trong khu vực giảm mạnh khi chỉ 1.500 MW công suất được xây dựng trong sáu tháng đầu năm 2019, so với 2.744 MW công suất được xây dựng cùng kỳ 2018.
Indonesia là nước duy nhất trong khu vực khởi công xây dựng nhà máy nhiệt điện than mới trong sáu tháng đầu năm nay.
Ted Nace, Giám đốc điều hành của GEM chỉ rõ: “Để đi đến công đoạn xây dựng, bạn phải được ai đó cam kết hàng trăm triệu đô la. Ở Đông Nam Á, có vẻ như hiện rất khó khăn để thuyết phục các nhà đầu tư đổ tiền vào dự án điện than”.
Ngoài ra, công suất điện than giai đoạn tiền xây dựng ở Đông Nam Á cũng tiếp tục giảm 52%, từ mức 110.367 MW năm 2015 xuống còn 53.510 MW năm nay.
Theo Christine Shearer, Giám đốc Chương trình than của GEM, “nhiệt điện than đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Các cộng đồng phản đối nhiệt điện do mức độ ô nhiễm cao, hơn nữa năng lượng tái tạo đang vượt qua điện than về chất lượng và chi phí, các định chế tài chính đang nhanh chóng thoái vốn”.
Xu hướng dịch chuyển khỏi điện than và hướng tới năng lượng tái tạo dường như đang xuất hiện ở Đông Nam Á khi 110 tổ chức tài chính đã thực hiện chính sách hạn chế cho vay đối với điện than, trong đó phải kể tới DBS, OCBC, UOB và Mitsubishi UFJ.
Vào tháng 1, Thái Lan đã công bố kế hoạch phát triển năng lượng mới và đã loại bỏ 2 nhà máy điện than lớn là Krabi công suất 800 MW và Thepa công suất 2.200 MW. Dự án Thap Sakae 3.200 MW cũng bị gác lại do sự phản kháng của cộng đồng. Thay vào đó, Thái Lan đang xoay sang năng lượng sạch với các dự án phát triển 2.700 MW công suất năng lượng mặt trời nổi.
Việt Nam đạt được mục tiêu năng lượng mặt trời sớm hơn 6 năm, trong khi một đánh giá gần đây về quy hoạch điện cho thấy 93% các nhà máy điện than phát triển theo hình thức BOT chậm tiến độ.
Tổng thống Philippines Duterte cũng khiến nhiều người ngạc nhiên khi kêu gọi tăng tốc phát triển năng lượng tái tạo và giảm điện than.
Ted Nace cho biết các thị trường nhập khẩu than truyền thống như Thái Lan và Đài Loan đã chuyển hướng rõ ràng ra khỏi than đá.
“Trong khi một số nhà máy điện than mới đi vào hoạt động ở Việt Nam và Indonesia, chúng ta vẫn có thể kết luận ngay rằng năng lượng tái tạo là một lựa chọn thông minh hơn để thúc đẩy nền kinh tế”.
