Rừng nhiệt đới có thể chịu được mức khai thác gỗ nào?

ThienNhien.Net – Khi những khu rừng bị tàn phá để xây dựng đường xá và canh tác nông nghiệp sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng – đó là thực tế quá rõ ràng không ai có thể phủ nhận. Tuy nhiên, đối với những loại hình khai thác gỗ khác, như khai thác gỗ chọn lọc, thì tác động lại không rõ ràng hoặc rất phức tạp.

Lâu nay, một số nghiên cứu cho rằng khai thác gỗ chọn lọc gây ra suy giảm đa dạng sinh học, trong khi một số nghiên cứu khác lại khẳng định khai thác chọn lọc thực ra lại giúp gia tăng đa dạng sinh học.

Zuzana Burivalova, sinh viên tốt nghiệp Đại học Zurich, Thụy Sĩ trong một nỗ lực nhìn vào bức tranh toàn cảnh hơn về rừng đã phân tích kết quả của 48 nghiên cứu đánh giá tác động của khai thác chọn lọc đối với đa dạng sinh học tại các khu vực nhiệt đới thuộc Nam Mỹ, Châu Phi, Đông Á và các Đảo Thái Bình Dương.

Từ kết quả phân tích, Burivalova nhận thấy rằng sự đa dạng loài đối với các loài động vật có vú, lưỡng cư và không xương sống ở những khu rừng khai thác gỗ ở mức độ vừa phải có phần cao hơn so với những khu rừng nguyên sinh. Tuy nhiên, khi mật độ khai thác ngày càng tăng, đa dạng sinh học của ba nhóm động vật trên lại bị sụt giảm.

Khai thác rừng tràn lan tại Na Hang, Tuyên Quang (Ảnh: Hoàng Chiên/PanNature)
Khai thác rừng tràn lan tại Na Hang, Tuyên Quang (Ảnh: Hoàng Chiên/PanNature)

Các loài chim lại cho thấy một xu hướng trái ngược hoàn toàn: sự đa dạng loài lại gia tăng cùng với mật độ khai thác. Song, một phân tích sâu hơn lại đưa ra một bức tranh phức tạp hơn: khi hoạt động khai thác gia tăng, số lượng những loài chim đặc hữu bị suy giảm, trong khi mức độ đa dạng của các loài chim nói chung lại tăng.

Các loài chim có lối sống lưu động cao vẫn làm tổ trong rừng nguyên sinh nhưng lại kiếm ăn ở các khu vực có hoạt động khai thác chọn lọc. Do đó, ở những khu rừng chủ yếu là chỗ kiếm ăn của chim chứ không phải nơi chúng làm tổ hóa ra lại có đa dạng sinh học cao hơn.

Tóm lại, phân tích của Burivalova cho rằng các hoạt động khai thác tài nguyên rừng vẫn có thể được chấp nhận nếu duy trì ở mức độ tối thiểu và được quản lý chặt chẽ. Mật độ khuyến khích được đưa ra là 10m3/1 ha rừng.

Đây không phải là nghiên cứu duy nhất đưa ra kết luận này. Một số nghiên cứu trước đó cũng đã khẳng định rằng, các hoạt động khai thác có ý thức có thể giúp duy trì đa dạng thực vật, chất lượng đất và tích lũy carbon.