Jakarta và Hà Nội lần đầu tiên đã vượt qua Bắc Kinh trong danh sách các thủ đô bị ô nhiễm bụi mịn PM2.5 cao nhất thế giới, theo báo cáo tổng hợp của IQAir.
Dữ liệu mới nhất do tổ chức IQAir tổng hợp được công bố trong Báo cáo chất lượng không khí thế giới năm 2019 và xếp hạng các thành phố ô nhiễm nhất, cho thấy mức độ ô nhiễm không khí tăng cao do các sự kiện biến đổi khí hậu như bão cát, cháy rừng và ô nhiễm gia tăng từ quá trình đô thị hóa nhanh chóng của các thành phố trong các khu vực như Đông Nam Á.
Frank Hammes, Giám đốc điều hành IQAir, cho biết: “Trong khi chủng virus corona mới đang thống trị truyền thông quốc tế thì một kẻ giết người thầm lặng đang góp phần làm tăng thêm gần 7 triệu cái chết mỗi năm: Ô nhiễm không khí. Thông qua việc tổng hợp và hiển thị dữ liệu từ hàng ngàn trạm quan trắc chất lượng không khí, Báo cáo chất lượng không khí thế giới năm 2019 đưa ra bối cảnh mới cho mối đe dọa sức khỏe môi trường hàng đầu thế giới”.
Theo báo cáo, năm 2019, Hà Nội đã vượt qua Bắc Kinh trong bảng xếp hạng các thủ đô ô nhiễm trên thế giới. Cùng với Jakarta của Indonesia, Hà Nội cũng là thành phố ô nhiễm nhất khu vực Đông Nam Á năm 2019. Nghiên cứu do các chuyên gia Việt Nam thực hiện cho thấy Việt Nam bị thiệt hại kinh tế từ 10,8 đến 13,2 tỷ USD do ô nhiễm không khí hàng năm, tương đương 5% GDP của đất nước. Tiêu thụ than của Việt Nam đã tăng gấp đôi và tiêu thụ dầu mỏ cũng tăng 30% trong 5 năm qua.
Các thành phố của Trung Quốc đã giảm trung bình 9% mức độ ô nhiễm PM2.5 vào năm 2019, sau khi giảm 12% vào năm 2018. Tuy nhiên, 98% các thành phố đã vượt quá các tiêu chuẩn do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt ra và 53% các thành phố vượt quá các mục tiêu quốc gia ít nghiêm ngặt hơn của Trung Quốc. Trong thập kỷ qua, Bắc Kinh đã giảm hơn một nửa mức độ ô nhiễm PM2.5 hàng năm. Năm 2019, Bắc Kinh đã không còn nằm trong bảng xếp hạng 200 thành phố ô nhiễm nhất.
Hàn Quốc là quốc gia có mức độ ô nhiễm bụi mịn PM2.5 cao nhất trong số các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) năm 2019. Chất lượng không khí tại các thành phố lớn vẫn tương đối kém trong những năm gần đây.
Trong khi các thành phố ở Ấn Độ đã vượt quá mục tiêu của WHO cho phơi nhiễm PM2.5 hàng năm đến 500%, thì mức độ ô nhiễm không khí ở nước này đã giảm 20% vào năm 2019 so với năm 2018 khi tình hình ở 98% thành phố đang được cải thiện. Những sự cải thiện này được cho là chủ yếu là do tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại.
Các thành phố của Ấn Độ và Pakistan một lần nữa lại thống trị các thành phố bị ô nhiễm bụi mịn nặng nhất thế giới trong năm 2019. 21 trong số 30 thành phố ô nhiễm nhất nằm ở Ấn Độ. 5 trong số 30 thành phố ô nhiễm nhất nằm ở Pakistan.
Tại Đông Nam Á, trong một sự thay đổi lịch sử phản ánh tốc độ công nghiệp hóa nhanh chóng của khu vực, các trung tâm đô thị Jakarta và Hà Nội lần đầu tiên đã vượt qua Bắc Kinh để lọt vào danh sách các thủ đô bị ô nhiễm PM2.5 cao nhất thế giới.
Cháy rừng và việc đốt rơm rạ, rác thải, trong canh tác nông nghiệp có ảnh hưởng lớn đến chất lượng không khí của các thành phố và quốc gia trên thế giới, bao gồm: Singapore, Úc, Indonesia, Brazil, Kuala Lumpur, Bangkok, Chiang Mai, Los Angeles và nhiều quốc gia, thành phố khác.
Một lượng lớn dân số trên thế giới vẫn chưa được tiếp cận với dữ liệu ô nhiễm không khí thời gian thực, đặc biệt là ở Châu Phi và Trung Đông. Ngày càng có nhiều công dân và tổ chức phi chính phủ toàn cầu đang triển khai các cảm biến chất lượng không khí với chi phí thấp của riêng họ để lấp đầy khoảng trống dữ liệu ở những khu vực cần đo. Nhờ những nỗ lực này, lần đầu tiên dữ liệu chất lượng không khí công khai liên tục đã được cung cấp cho Angola, Bahamas, Campuchia, Cộng hoà Congo, Ai Cập, Ghana, Latvia, Nigeria và Syria.
“Trong khi việc giám sát chất lượng không khí đang được tăng cường thì việc thiếu dữ liệu chất lượng không khí ở các khu vực rộng lớn trên thế giới đặt ra một vấn đề nghiêm trọng, vì không được đo lường thì không thể quản lý được. Ước tính có một số khu vực bị ô nhiễm nghiêm trọng nhất thế giới nằm ở các khu vực thiếu thông tin về chất lượng không khí, gây nguy hiểm cho dân số. Châu Phi, lục địa 1,3 tỷ dân, hiện có chưa đến 100 trạm giám sát cung cấp dữ liệu PM2.5 cho công chúng trong thời gian thực. Dữ liệu chất lượng không khí thời gian thực nhiều hơn sẽ giúp người dân và các chính phủ đưa ra quyết định tốt hơn, cải thiện cuộc sống của hàng triệu người trong nhiều thập kỷ tới”, ông Hammes nói thêm.
| IQAir là tổ chức vận hành AirVisual – nền tảng thông tin chất lượng không khí toàn cầu bằng cách tổng hợp và xác thực dữ liệu chất lượng không khí từ các chính phủ, cá nhân và tổ chức phi chính phủ. |
Hoàng Nam (Theo Media Climate Net, IQAir)
