Các chuyên gia khí hậu cho biết, mục tiêu giữ cho sự nóng lên toàn cầu trong dài hạn ở mức 1,5 độ C đang vượt quá tầm với, khi các quốc gia không thể đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng hơn sau nhiều tháng nắng nóng kỷ lục trên đất liền và trên biển.
Kỷ lục nhiệt trên đất liền
Theo Dịch vụ Biến đổi khí hậu Copernicus (C3S) do EU tài trợ, khi các đặc phái viên tập trung tại thành phố Bon của Đức vào đầu tháng 6 vừa qua để chuẩn bị cho các cuộc đàm phán về khí hậu hàng năm vào tháng 11 năm nay, nhiệt độ không khí bề mặt trung bình toàn cầu đã cao hơn 1,5 độ C so với mức thời kỳ tiền công nghiệp trong vài ngày. Mặc dù trước đó nhiệt độ trung bình đã vượt ngưỡng 1,5 độ C, nhưng đây là lần đầu tiên mức nhiệt này xuất hiện vào mùa hè ở bán cầu Bắc bắt đầu từ ngày 1/6. Cùng với đó, nhiệt độ nước biển cũng phá kỷ lục của tháng 4 và tháng 5.
Bà Sarah Perkins-Kirkpatrick, nhà khí hậu học tại Đại học New South Wales của Australia, cho biết: “Chúng ta đã hết cơ hội vì thay đổi cần có thời gian”.
Năm 2015 tại Paris (Pháp), các quốc gia đã đồng ý cố gắng giữ mức tăng nhiệt độ trung bình dài hạn trong khoảng 1,5 độ C, nhưng theo dự đoán của Tổ chức Khí tượng Thế giới, hiện có 66% khả năng nhiệt độ trung bình hàng năm sẽ vượt ngưỡng 1,5 độ C trong ít nhất một năm từ nay đến năm 2027.
Nhiệt độ ở các khu vực của Bắc Mỹ cao hơn khoảng 10 độ C so với mức trung bình theo mùa trong tháng này và khói từ các đám cháy rừng bao phủ Canada và Bờ Đông nước Mỹ trong sương mù nguy hiểm, với lượng khí thải carbon ước tính ở mức kỷ lục 160 triệu tấn.
Ở Ấn Độ, một trong những khu vực dễ bị ảnh hưởng bởi khí hậu nhất, số ca tử vong được báo cáo là tăng đột biến do nhiệt độ cao kéo dài và nắng nóng khắc nghiệt đã được ghi nhận ở Tây Ban Nha, Iran làm dấy lên lo ngại về mùa hè khắc nghiệt như năm ngoái có thể trở thành thông lệ.
Trước đó, báo cáo hồi tháng 5 của World Weather Attribution (WWA) – liên minh các nhà khoa học quốc tế nghiên cứu thời tiết thế giới – cho thấy, Đông Nam Á vừa trải qua đợt nắng nóng dữ dội nhất trong 200 năm qua, hậu quả của hiện tượng biến đổi khí hậu do con người gây ra. Thái Lan ghi nhận ngày nóng nhất trong lịch sử với mức nhiệt 45,4 độ C ngày 15/4, trong khi nhiệt độ ở Lào duy trì mức 43,5 độ C liên tục trong hai ngày tháng 5.
Dưới biển cũng không tránh khỏi
Nhiệt độ trên đất liền cao tương đương với nhiệt độ trên biển với sự tăng cường nắng nóng do hiện tượng El Nino và các yếu tố khác. Nhiệt độ mặt nước biển toàn cầu trung bình đạt 21 độ C vào cuối tháng 3 và duy trì ở mức kỷ lục của năm trong suốt tháng 4 và tháng 5. Cơ quan thời tiết Australia cảnh báo, nhiệt độ nước biển ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương có thể ấm hơn 3 độ C so với bình thường vào tháng 10.
Ông McPhaden- nhà hải dương học tại Phòng thí nghiệm Môi trường Biển Thái Bình Dương thuộc Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA)cho rằng, hiện tại, Thái Bình Dương ở trạng thái trung lập, không có El Nino hay La Nina. Nhưng các mô hình dự báo cho thấy khả năng xảy ra El Nino cuối năm nay là khoảng 60%, có thể đồng nghĩa với một năm nắng nóng kỷ lục khác.
Theo ông Piers Forster – Giáo sư vật lý khí hậu tại Đại học Leeds, sự nóng lên toàn cầu là yếu tố chính của đợt tăng nhiệt trên, nhưng El Nino, sự suy giảm bụi sa mạc Sahara thổi qua đại dương và việc sử dụng nhiên liệu vận chuyển có hàm lượng lưu huỳnh thấp cũng là nguyên nhân quan trọng.
Hàng nghìn con cá chết dạt vào các bãi biển ở Texas và hiện tượng tảo nở hoa do nắng nóng cũng được cho là nguyên nhân giết chết sư tử biển và cá heo ở California.
Bà Annalisa Bracco – nhà khí hậu học tại Viện Công nghệ Georgia – cho biết, biển ấm hơn cũng có nghĩa là ít gió và mưa hơn, tạo ra một vòng luẩn quẩn dẫn đến nhiệt độ thậm chí còn cao hơn.
Theo bà Bracco, mặc dù nhiệt độ nước biển cao trong năm nay là do “sự kết hợp hoàn hảo” của các hoàn cảnh gây ra, nhưng tác động sinh thái có thể kéo dài.Đại dương sẽ có phản ứng rất chậm vì nó tích tụ nhiệt từ từ nhưng cũng giữ nhiệt rất lâu”.
Các chuyên gia về khí hậu cho biết, mức độ và tần suất của thời tiết khắc nghiệt đang gia tăng, và năm nay cũng chứng kiến những đợt hạn hán nghiêm trọng trên khắp thế giới, cũng như một cơn lốc xoáy hiếm gặp và chết người ở châu Phi.
Tuy nhiên, Quỹ Bảo vệ Thiên nhiên Toàn cầu đã cảnh báo về “sự thiếu động lực đáng lo ngại” tại các cuộc đàm phán về khí hậu ở Bonn trong tháng này, với rất ít tiến bộ đạt được đối với các vấn đề chính như nhiên liệu hóa thạch và tài chính trước các cuộc đàm phán về khí hậu COP28 vào tháng 11 ở Dubai.
Theo dữ liệu do Trung tâm Dự báo Môi trường quốc gia Mỹ (NCEP) công bố, ngày 3/7, thế giới đã trải qua ngày nóng nhất chưa từng thấy, khi nhiệt độ tăng cao trên toàn cầu. NCEP cho biết, họ đã ghi nhận nhiệt độ trung bình toàn cầu là 17,01 độ C vào ngày 3/7. Con số này vượt qua mức kỷ lục trước đó là 16,92 độ C vào tháng 8/2016.
