Cam kết giảm carbon và lo ngại “hiệu ứng cánh bướm” ngành vận tải biển

heo tính toán, để chuyển đổi tất cả các lô hàng container của Châu Âu sang loại nhiên liệu xanh hơn, chi phí phát sinh có thể lên đến 14,5 tỷ USD vào năm 2024.

Nhu cầu giảm carbon trong ngành vận tải biển toàn cầu là rõ ràng và hiện hữu, tuy nhiên, nhiều nhà nhập khẩu và xuất khẩu lớn nhất thế giới không được thông tin đầy đủ về tác động đầy đủ của các quy định khí thải mới sắp tới. Giới chuyên gia nhận định, hàng tỷ USD sẽ phát sinh thêm vào chi phí vận chuyển hàng hóa trong tương lai, đây có thể là “gánh nặng” với doanh nghiệp giai đoạn ban đầu. Do đó, kêu gọi các hãng vận tải biển càng minh bạch càng tốt với các chủ hàng.

Mục tiêu của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) là giảm 50% lượng khí thải GHG vào năm 2050 so với năm 2008.

“Gánh” thêm 14,5 tỷ USD chi phí năm 2024

Theo đó, áp lực giảm carbon và giảm phát thải khí nhà kính (GHG) đang gia tăng trong tất cả các lĩnh vực. Trong vận tải biển, mục tiêu của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) là giảm 50% lượng khí thải GHG vào năm 2050 so với năm 2008.

Để đạt mục tiêu này, bên cạnh những thay đổi về quy định do các chính sách giảm carbon, giới hạn khí thải và các loại thuế liên quan, sẽ có sự thay đổi lớn về công nghệ trong thiết kế tàu và hệ thống đẩy, với sự chuyển đổi sang động cơ chạy bằng nhiên liệu carbon thấp hoặc không có carbon.

“Nhìn chung, quá trình chuyển đổi sang vận chuyển carbon thấp hoặc thậm chí bằng 0 sẽ dẫn đến chi phí cao hơn,” Philip Damas, Giám đốc điều hành Công ty nghiên cứu Drewry chia sẻ.

Trong đó, Liên minh Châu Âu (EU) sẽ là khu vực đầu tiên thực thi “thuế carbon” trong vận chuyển thông qua Hệ thống Thương mại Phát thải của mình.

Đáng lưu ý, Hệ thống này của châu Âu sẽ phạt những người sử dụng nhiên liệu có hàm lượng carbon cao như nhiên liệu hóa thạch thông thường và không chỉ áp dụng cho các lô hàng trong Châu Âu mà còn cho tất cả các lô hàng đến và đi từ Châu Âu.

Như vậy, các container hàng hoá từ Việt Nam sẽ chịu chung tác động này. Châu Âu và Bắc Mỹ cũng là hai thị trường lớn của xuất khẩu Việt Nam.

Khi các chủ tàu tìm cách tuân thủ các quy tắc môi trường chặt chẽ hơn, một số nhiên liệu xanh đang được xem xét và chúng sẽ có những tác động cũng như chi phí khác nhau đối với các hãng tàu và chủ hàng.

Các chuyên gia của Drewry đã tham khảo ý kiến của các hãng vận tải biển và đại diện của các chủ hàng và hiệp hội ngành. Trên cơ sở đó, Drewry dự báo có 3 kịch bản về thuế carbon trong tương lai với 3 loại nhiên liệu xanh mới có khả năng sử dụng nhiều nhất gồm: Khí thiên nhiên hoá lỏng (LNG), metanol xanh và amoniac xanh.

Từ thông tin này, Drewry vừa công bố chi phí đầu tiên trong toàn ngành đối với cả thuế carbon của Châu Âu. Theo đó, để chuyển đổi tất cả các lô hàng container của Châu Âu sang loại nhiên liệu xanh hơn, chi phí phát sinh cho năm 2024 nằm trong khoảng từ 3,5 tỷ đô la đến 14,5 tỷ đô la tùy thuộc vào mức độ mà ngành chuyển sang sử dụng LNG và các loại tàu thân thiện với môi trường hơn thay vì sử dụng dầu nhiên liệu thông thường.

>>>Cần triển khai công cụ định giá carbon tại Việt Nam

>>>Rào cản trên lộ trình thực hiện mục tiêu trung hòa carbon

LNG được cho là loại nhiên liệu “trung gian” chính trên hành trình giảm carbon cho vận tải container khi mà công nghệ và cơ sở hạ tầng cung cấp nhiên liệu hiện chưa sẵn sàng cho metanol xanh hoặc amoniac xanh. Giá LNG trong tương lai cũng được cho là sẽ phụ thuộc nhiều vào thị trường năng lượng tương lai.

“Hiệu ứng cánh bướm”

Được biết, Ủy ban và Nghị viện Liên minh Châu Âu đã xem xét đưa ra các loại thuế carbon mới vào đầu năm tới, nhưng hiện tại dự kiến các loại thuế mới sẽ không có hiệu lực cho đến năm 2024.

Tháng 7 vừa qua, Maersk thông báo có kế hoạch áp dụng phụ phí 170 euro/container 40ft cho các tuyến châu Á đến Bắc Âu và 185 euro/40ft cho các tuyến Bắc Âu đến Hoa Kỳ, do đó chuyển các chi phí điều tiết bổ sung.

Trước đó, vào tháng 7 vừa qua, Maersk thông báo họ đang có kế hoạch áp dụng phụ phí 170 euro/container 40ft cho các tuyến châu Á đến Bắc Âu và 185 euro/40ft cho các tuyến Bắc Âu đến Hoa Kỳ, do đó chuyển các chi phí điều tiết bổ sung.

Hay mới đây, chỉ trong tuần trước, MSC đã thông báo rằng họ đang có kế hoạch áp dụng phụ phí khoảng 138 euro/container 40ft cho các tuyến châu Á đến Bắc Âu. Tuy nhiên, các nhà mạng lớn khác vẫn chưa công bố ý định của họ sau những thay đổi về quy định.

Các chuyên gia lo ngại sẽ có “hiệu ứng cánh bướm” trong ngành vận tải biển, khi mà các hãng vận tải biển tăng giá này sẽ tạo ra hiệu ứng tăng giá theo cách “thổi phồng” tại châu Á, trong đó có Việt Nam.

Drewry kêu gọi các hãng vận tải biển càng minh bạch càng tốt với các chủ hàng về các chi phí liên quan đến tính bền vững, đồng thời giữ bí mật đối với mọi dữ liệu nhạy cảm, liên quan đến công nghệ.

“Khi trọng tâm chuyển từ giá cước vận chuyển tăng cao, chúng tôi nhận thấy nhiều chủ hàng muốn thực hiện các chính sách và biện pháp bền vững trong quy trình mua sắm của họ. Việc thiếu tính nhất quán và minh bạch liên quan đến vận chuyển giảm carbon và các chi phí liên quan là điều mà tất cả các bên liên quan đều quan tâm”, Chantal McRoberts, trưởng bộ phận tư vấn Drewry Supply Chain Advisors cho biết.