Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) vừa công bố báo cáo cho thấy, ô nhiễm nhựa là vấn đề ngày càng nghiêm trọng trong đất nông nghiệp, gây ra mối đe dọa đối với an ninh lương thực, sức khỏe người dân và môi trường trên toàn cầu.
Báo cáo của FAO có tiêu đề “Đánh giá nhựa nông nghiệp và tính bền vững của chúng: một lời kêu gọi hành động”. Mặc dù rác thải nhựa tại các bãi biển và đại dương là vấn đề gây sự chú ý lớn, nhưng Báo cáo của FAO nhấn mạnh, đất mà chúng ta sử dụng để trồng thực phẩm bị ô nhiễm nhựa với số lượng lớn hơn.
Phó Tổng giám đốc FAO, bà Maria Helena Semedo cho biết, đất là một trong những nơi tiếp nhận chính của nhựa nông nghiệp và được cho là có chứa lượng hạt vi nhựa lớn hơn đại dương.
Những con số đáng báo động
Theo số liệu do các chuyên gia của FAO đối chiếu, các chuỗi giá trị nông nghiệp mỗi năm sử dụng 12,5 triệu tấn sản phẩm nhựa, trong khi bao bì thực phẩm sử dụng 37,3 triệu tấn khác. Sản lượng trồng trọt và chăn nuôi chiếm 10,2 triệu tấn/năm, theo sau là thủy sản, nuôi trồng thủy sản và lâm nghiệp lần lượt với 2,1 triệu tấn và 0,2 triệu tấn.
Ước tính, châu Á là khu vực sử dụng nhựa nhiều nhất trong sản xuất nông nghiệp, chiếm gần 50% lượng nhựa được sử dụng trên thế giới. Ngoài ra, không có các giải pháp thay thế khả thi, nên nhu cầu nhựa trong nông nghiệp ngày càng tăng lên.
Trong bối cảnh nhu cầu về nhựa nông nghiệp tiếp tục tăng cao, bà Semedo cho rằng cần phải giám sát tốt hơn số lượng nhựa rò rỉ ra môi trường từ nông nghiệp.
Nhựa bắt đầu phổ biến kể từ khi được giới thiệu rộng rãi vào những năm 1950. Trong nông nghiệp, các sản phẩm từ nhựa mang lại lợi ích rất lớn cho năng suất cây trồng, giúp che phủ đất để giảm cỏ dại; lưới bảo vệ và thúc đẩy sự phát triển của cây trồng, kéo dài thời vụ và tăng năng suất; đồng thời, giúp những người bảo vệ cây, bảo vệ cây con và cây non khỏi động vật và tăng cường sinh trưởng.
Tuy vậy, gần 80% trong số 6,3 tỷ tấn nhựa được sản xuất trước năm 2015 chưa được xử lý đúng cách. Mặc dù các đồ dùng bằng nhựa có tác động lớn đối với hệ động vật biển và điều này được ghi nhận rõ ràng, nhưng các tác động phát sinh trong quá trình phân hủy của chúng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ hệ sinh thái.
Không còn nơi nào an toàn do hạt vi nhựa
Mặc dù hầu hết các nghiên cứu khoa học về ô nhiễm nhựa đều đề cập đến các hệ sinh thái dưới nước, nhưng các chuyên gia của FAO khẳng định, đất nông nghiệp được cho là nhận được lượng hạt vi nhựa lớn hơn nhiều. Họ lý giải, nguyên nhân của tình trạng này là do 93% hoạt động nông nghiệp toàn cầu diễn ra trên đất liền, do đó cần phải điều tra, nghiên cứu thêm về lĩnh vực này.
Đáng chú ý, hạt vi nhựa – có kích thước nhỏ hơn 5mm – đã được tìm thấy trong phân người và nhau thai, cũng như được truyền từ mẹ sang con.
Nếu thiếu các giải pháp thay thế khả thi, nhựa không thể bị cấm – và không có giải pháp dễ dàng và nhanh chóng để loại bỏ những thiệt hại mà nhựa gây ra. Tuy nhiên, Báo cáo chỉ ra một số giải pháp dựa trên mô hình “Từ chối, thiết kế lại, giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và phục hồi”.
Báo cáo cũng cho rằng, cần phát triển một quy tắc ứng xử tự nguyện toàn diện cho tất cả các vấn đề liên quan đến nhựa trong toàn bộ chuỗi thực phẩm nông nghiệp, đồng thời kêu gọi nghiên cứu thêm, đặc biệt về tác động sức khỏe của hạt vi nhựa và hạt nano nhựa.
Báo cáo của FAO kêu gọi tăng cường phối hợp và quyết liệt hành động nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý tốt và hạn chế việc sử dụng nhựa gây hệ lụy lớn trong ngành nông nghiệp.
“FAO sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa trong nông nghiệp một cách tổng thể đảm bảo an ninh lương thực, dinh dưỡng, an toàn thực phẩm, đa dạng sinh học và nông nghiệp bền vững”, bà Semedo cho biết.
