Cảnh báo “thảm họa môi trường” trên sông Ngàn Trươi

ThienNhien.Net – Được đánh giá là công trình thuỷ lợi đa mục tiêu tầm quốc gia, có thể cung cấp nước cho 8 huyện thị và thành phố nhưng Công trình Ngàn Trươi – Cẩm Trang (Vũ Quang, Hà Tĩnh) đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ biến đổi môi sinh.

Theo phản ánh của nhiều hộ dân ở xóm 1,2,3, 4 (thị trấn Vũ Quang), sông Ngàn Trươi mặc dù chưa bị chặn dòng nhưng đã cạn kiệt, mực nước nhiều chỗ không quá đầu gối. Nhiều người lo ngại khi dự án “đào núi ngăn sông” này triển khai thì môi trường nơi đây sẽ biến đổi lớn.

Dự án Ngàn Trươi – Cẩm Trang cũng sẽ lấy đi không ít diện tích rừng trong quá trình thi công và tích nước, phá vỡ cân bằng sinh thái và tính đa dạng sinh học của hệ sinh thái, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của cư dân trong vùng. Mất rừng sẽ không chỉ làm tăng nguy cơ hạn hán và lũ quét mà còn hạn chế nguồn cung cấp nước cho thủy lợi, thủy điện vì như chúng ta biết, rừng có khả năng trữ nước tuyệt vời. Một số tài liệu khoa học cho biết chúng có thể giữ lại tới 80% trữ lượng nước mưa.

Việc Nhà máy tuyển quặng sắt Vũ Quang ngày đêm xả thải ở phía đầu nguồn, dọc theo Khe Trươi cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ ô nhiễm nguồn nước sông, đe dọa cuộc sống của hàng trăm hộ dân ở thị trấn.

Một rủi ro không thể không tính đến là sự cố vỡ đập. Nếu điều tồi tệ đó xảy ra, hàng trăm triệu mét khối nước từ hồ Ngàn Trươi sẽ “nuốt chửng” vùng trung và hạ lưu, gây hậu quả khôn lường. Một cán bộ thuộc Ban quản lý dự án cũng thừa nhận, dung tích hồ Ngàn Trươi khoảng 800 triệu m³ nước, nếu vỡ đập thì cả thành phố Hà Tĩnh phía hạ lưu sẽ bị ngập sâu 10m.

Đành rằng thủy lợi, thủy điện là rất cần thiết song cái gì cũng có hai mặt của nó. Thủy lợi, thủy điện có thể cung cấp nước, điện cho sinh hoạt và phát triển kinh tế xã hội nhưng nó cũng có thể gây ra những thảm họa về môi trường. Vũ Quang lại là “rốn lũ” của Hà Tĩnh, vùng đất được xem là “túi lửa chảo mưa” nên trước khi xây dựng dự án, cần tính toán kỹ về những tác động môi trường, tránh hậu họa khó lường về sau.